Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.1957, Blaðsíða 53
SÉRA J6N GfSLASON
35
have været en ganske ung mand, og ikke en person af samme stand som
séra Årni, der som natteleje har fået anvist fodenden af sengen. Der er
næppe nogen tvivl om, at Jon Gislason dengang har været knyttet til
bispesædet i Skålholt, hvortil han da også søger tilbage, efter at biskop
Marteinn og séra Årni af Jon Arasons sønner er blevet ført som fanger
til Holar. Måske hænger hans tilknytning til Skålholt sammen med den
omstændighed, at hans fader, Gisli Jonsson vides at have forladt sin
gård ÅnastaQir kort efter 1544, jfr. Dipi. Isl. XI, s. 309: »J>a Gisle flutte
sig svdvr vm land«, idet han var blevet uenig med Jon Arasons søn, séra
Bjorn Jonsson, om ejendomsretten til gården. Jon Gislason, der repræ-
senterer en nordlandsk skrivertradition, som antagelig går tilbage til hans
fader og farfar, er da måske fulgt med faderen til Sydlandet og af denne
blevet anbragt i Skålholt, måske som fadebursdreng. At Jon Arason
så vier ham til (katolsk) præst i så ung en alder som 16 år, må forudsætte,
at han har modtaget nogen skoleundervisning, antagelig i Skålholt, og det
er da sandsynligt, at han, foruden at passe sit arbejde som fadeburssvend,
har deltaget i undervisningen der. Man kunde måske gætte på, at præste-
vielsen kunde være en anerkendelse, fordi Jon Gislason kan have fortalt
Jon Arasons sønner, hvor biskop Marteinn Einarsson opholdt sig (idet
séra Årni næppe har røbet sin vens opholdssted, han udviste altid en
meget stejl optræden overfor Jon Arason og hans mænd). En anden
mulighed er, at Jon Arason, som vidste om sin søns, séra Bjorns uenig-
hed med Jon Gislasons fader om gården Ånastabir, kan have ønsket at
benytte lejligheden til at vise en kirkelig undersåt en særlig venlighed eller
blot til at skaffe sig en ung proselyt. Men sådanne antagelser er i og for
sig ikke nødvendige. I en tid med så mange revolutionerende omvælt-
ninger som året 1550 skulde der næppe nogen særlig anledning til, før en
16 års ung mand kunde blive viet til præst. Man kan i denne forbindelse
minde om, at for eks. den kendte digter, séra Einar SigurSsson i Heydalir
(1538-1626) blev ordineret til (luthersk) præst allerede 18 år gammel,
jfr. Menn og menntir IV, s. 549.
De næste gange, Jon Gislasons navn antræffes, er i et diplom, dateret
25. januar 1554 på MoQruvellir (Dipi. Isl. XII, s. 670), hvor Jon Gijslason
'prestur’ nævnes som vidne til en kvittering udstedt af biskop Glafur
Hjaltason, og i diplom fra 8. januar 1555, Holar (28. oktober 1554, Mikli-
garåur) (Dipi. Isl. XII, s. 775), hvor Jon Gislason 'prestur’ ligeledes næv-
nes som vidne. Han har da øjensynlig været knyttet til Holar bispesæde,
sandsynligvis som præst til MelstaSur.