Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.1957, Blaðsíða 279
ECCLESIASTICUS OG PROUERBIA SALOMONIS
261
XXX,22: BCD: buiat (D: E>ui) glatt hiarta er mansins lif
A: Jmiat gott hiarta er mannsins lijf
1541: Wente em frolick herte/ ys des Mynschen leuent/
Vulg.: Jucunditas cordis hæc est vita hominis,
1538: Cor enim Icetum, est uita hominis,
T.: fordi at et gladskaafft hierte er menniskens liff/
1550, 1576: Thi at it frydefult hierte/ er Menniskens Liff/
M: Euiad gladt hiarta er mansins lijf/
M følger ikke A, men retter, rimeligvis efter 1576.
XXXVI,7: BCD: audsyn hina honnd og {nnn hægra arm dyrdarliga (D: dyrdlega):
A: Audsijn hina hond og hinn hægra arm/ diarfliga
1541: Bewyss dyne Handt vnde dynen rechtern Arm herlyken/
Vulg.: Glorifica manum et brachium dextrum.
1538: extende manum tuam, brachium dextrum tuum magnifice,
T.: Bruge din hond/ Ja din høgre arm herlige.
1550, 1576: Beuiss din Haand oc din herlige Arm.
MN: Audsyn hijna hønd og hinn hægra Arm Dyrligann (N: Dyrdligan).
I vers 4 er i A nty. herliken gengivet herligan. M følger ikke A, men
omskriver, formentlig efter 1576.
Når resultaterne af overvejelserne vedrørende de her fra Prov. og
Eccli. hentede eksempler skal gøres op, melder der sig straks flere van-
skeligheder. Vi kender ikke archetypos, og når nogle af håndskrifterne
adskiller sig fra andre ved i særlig grad at være påvirket af et eller flere
af de sekundære forlæg, kan man ikke med sikkerhed vide, hvilke hånd-
skrifter der de pågældende steder gengiver archetypos, og hvilke der inde-
holder senere ændringer. Selvom man ved afskrifter af bibeltekster vist-
nok må regne med en større trofasthed overfor forlæget end ved afskrifter
af profant indhold, idet skriverne i regelen er teologer, skal man dog sik-
kert være varsom med at overvurdere denne trofasthed. Bibeltekster må
i princippet være undergivet de samme muligheder for misforståelser,
skrivervariationer, overspringelser og tilføjelser som andre skrifter. Men
hertil kommer det forhold, at en bibeltekst, hvor fast den iøvrigt måtte
være, er særlig udsat for teologernes fortolkningsforsøg og derfor før
eller senere må undergå visse ændringer.
Det, der først og fremmest har interesse i den givne sammenhæng,
bliver derfor, om det er muligt at udskille de eksempler, der viser enkelte
håndskrifters (eller håndskriftsgruppers) specifikke momentane påvirk-
ning af et eller flere sekundære forlæg, samt de tilfælde, hvor specielt
hovedhåndskriftet har svigtet archetypos og er undergået forandringer
i forhold til dette.