Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.1957, Blaðsíða 158
140
GISSUR EINARSSONS BIBLIOTEK
medbragt fra Island til København 1542 (c) og som afsendt fra Køben-
havn 1542 »pars æstiualis jslendzkrar postillu.« (e), hvormed utvivlsomt
menes B i islandsk oversættelse i ms., »Jtem postilla de sanctis j jslendzku.«
(e), formentlig AB i islandsk oversættelse i ms., og »Jtem vetrarpartur
postillu de sanctis.« (g), formentlig A i ms. på islandsk eller trykket fra
1546. Disse oplysninger berettiger til den slutning, at Oddur Gottskålks-
sons oversættelse af AB må have foreligget færdig i ms. allerede foråret
1542, jfr. Menn og menntir II, s. 572, hvor Påll Eggert Olason nævner
den mulighed, at sommerparten kunde have været færdig allerede 1542.
C (»Kurtze Auslegunge der Euangelien, so an den Furnemesten Festen
im gantzen jar gepredigt werden«) omtales: 1. i 1542 som medbragt fra
Island: »Jtem postillam coruini de sanctis quam ego transtuli.« (c) og
formentlig 2. i opgøret af Gissurs dødsbo: »Jtem sermonabok jslendsk
skrifud.« (g) og »Jtem Jslensk bok med nockrum Sermonum de sanctis.«
(h). Det første citat viser, hvad både Påll Eggert Glason (Menn og menntir
II, s. 574) og Jon Helgason (Passio, s. 12 og s. 39) har været klar over, at
Gissur allerede i 1542 havde oversat C. Oversættelsen blev ikke trykt og
er siden gået tabt. Der foreligger den svage mulighed, at det måske er
Gissurs håndskrift, deri AM 227,8V0, bl. 14v. nævnes som »Sermonabok«,
beroende i Skålholt år 1644.
D (»Die Passion Christijnn VI. predigt geteilet«) omtales overhovedet
ikke i de her behandlede kilder. Grunden er antagelig, at enten har over-
sættelsen ikke været færdig i 1542, eller også har håndskriftet beroet hos
Oddur Gottskålksson. Det er først blevet trykt på Olafur Hjaltasons for-
anledning af Jon Matthlasson på Brei6abolssta8ur i Vesturhopi 1559 som
den første islandske bog trykt på Island, jfr. Halldor Hermannsson loc.
cit., s. 14-15.
E-G (»Kurtze Auslegung der Episteln (og Kurtze Summarien vber
die Episteln)«) omtales ikke i islandsk oversættelse, mens Gissur er i live.
Men i boopgørelsen (g) nævnes »Jtem pislabok de tempore ar j krijng.«.
Dette må være en hel eller delvis oversættelse af de sidste to eller tre dele
af Corvinus’ postil, oversat af Oddur Gottskålksson. I fortalen til den
islandske oversættelse af Corvinus’ postil 1546 siger Oddur Gottskålksson,
at han gerne havde villet trykke også »vtleggingar yfuer Sunnudaga Pistl-
ana (dvs. E-F)« og »Euangelia de Sanctis kring vm aarit (dvs. C)«, men
har måttet afstå derfra af økonomiske grunde, jfr. Menn og menntir II,
s. 574 og Jon Helgasons indledning til Passio, udg. 1936, s. 12-13 og s.
39. Heroverfor står Jon Egilssons side 66 citerede udsagn. Både Jon