Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.1957, Blaðsíða 383
GUDBRANDS BIBLIA
365
skal »strengeligen oc alffuorligen were forbudet Alle oc huer/ forne
Biblia paa Islandske effter thenne Dag hanom at lade efftertrocke«.
I et andet åbent brev, dateret 22. april 1579 (ligeledes optrykt i
Gudbrandsbiblia), påbyder kongen, »At naar samme Biblia bliffuer
Prenthed/ och althingest ther met fulldreffuit/ At til huer Kircke ther
offuer alt Landet skal kiobis en aff forne Biblia/ och vdi Kirkerne indleg-
gis«.
Det vides ikke med bestemthed, når sætningen af Gudbrandsbiblia
blev påbegyndt. Det er imidlertid i denne forbindelse bemærkelsesvær-
digt, at der tilsyneladende indtræffer en pause i det islandske trykkeris
virksomhed i tiden 1582-1588 (idet der her ses bort fra udsendelsen af
den udgave af Jonsbok, som måske fandt sted i 1587, jfr. Halldor Her-
mannsson Islandica IX, s. 27-28 og 6lafur Lårussons indledning til
Monumenta Typographica Islandica, vol. III, s. 40ff. og 80ff.). I årene
1575-1580 kom hvert år, med undtagelse af 1577, en eller flere bøger. I
året 1581 udkom den side 296 omtalte Euangelia Pistlar og Collectur på
131 blade (jfr. H. H. loc. cit. s. 17-27), men efter denne række af mindre
udgivelser indtræder en pause indtil 1584, da bibelen foreligger trykt.
Forberedelse, sætning, trykning, indbinding og udsendelse af foliobibelen
og, ikke at forglemme, den økonomiske belastning, denne udgivelse
betød, er tilstrækkelig forklaring på denne pause. Trykningen synes at
være påbegyndt i året 1583.1 hvert fald findes dette årstal øverst på første
monumentale initial ved Genesis’ begyndelse, jfr. H. H. loc. cit. s. 32.
Dette I-initial, der er af samme størrelse og snit som A (anvendt ved
begyndelsen af Ezechiel og Daniel) og O (anvendt for eks. ved begyn-
delsen af Leviticus, Numeri og Josua), er utvivlsomt (på grund af orna-
mentikken) skåret i Tyskland. Slutningskolofonen angiver trykningens
afslutning: »Tetta Bibliu verk var endad a Holum i Hiallta dal/ af Jone
Jons Syne/ jiann vj. Dag Junij. Anno Domini. MDLXXXiiij«. Tryk-
ningen skulde med andre ord kun kunne have varet 1 % år. Heroverfor
står tilsyneladende Arngrimur Jonssons udsagn, Crymogæa s. 247, jfr.
Jakob Benediktssons udgave, Bibliotheca Arnamagnæana X, s. 209,
linje 33-s. 210,1. 1: »Quapropter veteris et novi fæderis libros, alios ipse,
antea nulli tactos, in linguam Islandicam transtulit; alios vero collegit,
ab aliis quidem translatos, sed qui non minore labore et curå cum Lutheri
versione Germanica conferendi et emendandi essent. Nec mora.
Manum operi admovet, et Biblicum corpus prælo subjicit; idque domi
suæ, cui excudendo Typographus Ionas septem aliis adjutus biennium