Heilbrigt líf - 01.12.1941, Page 99

Ég hygg, að höfundi hafi yfirleitt tekizt vel að rata hið vandfarna
meðalhóf í efnisvali.
Höf. er létt um ljósa framsetningu. Það er fáum gefið að geta
ritað með fjöri um þessi efni, sem víða eru ærið strembin. En þetta
hefir tekizt prýðilega. Ég nefni hin harðsnúnu viðskipti hvítra blóð-
korna og sýkla, í lýsing á því, sem gerist við bólgu. Það eru álíka
„dramatísk“ átök milli þessara tvegg'ja höfuðóvina, eins og lýst er
í Heljarslóðarorustu! —■ Hryggjarsúlunni líkir höf. við 30 hæða
skýjakljúf, þar sem hver hryggjarliður samsvarar einni hæð, „en
ofan á þessum 30 hæðum hvílir hvelfing ein mikil, heilabúið, og þar
starfa ráðherrarnir, framsýnir stjórnendur, er halda stjórnartaum-
unum í styrkum höndum"! -— Um konueggið: „I örlitlu korni, sem
rétt aðeins má greina með berum augum, hvílir framtíðin í reifum,
hinn nýi maður, sem geymir í sér arf fortíðarinnar“. Um efna-
skipti (metabolismus) líkamans: „Frumurnar reka búskap. Öll þau
efni, sem þær eru gerðar úr, eru í veltunni“. Um nýrun: „Nýrun
eru eins konar metaskálar, er gæta samsetningar blóðsins . . .“.
Getur nokkur gleymt ætlunarverki rauðu blóðkornanna, sem les, að
„blóðkornin bera súrefni út um likamann eins og litlir sendisveinar,
sem ganga fyrir hvers manns dyr, og frumurnar taka við súrefn-
inu af þeim“. Hér heldur ekki neinn viðvaningur á pennanum.
Það vill brenna við, þegar læknar rita um fræðigreinar sínar, að
móðurmálinu sé misboðið. Er það ekki að furða, því að íslenzkan
er ærið fátæk að fræðiorðum, þegar lýsa á sérfræðilegum efnum.
Yill mál læknanna þá einatt verða ærið útlenzkuskotið. Jóhann Sæ-
mundsson hefir tunguna mjög á valdi sínu, og vil ég benda læknum
á, að í bók þessari er gnótt fræðiorða um „anatomisk" og fysiologisk"
efni og hugtök, sem þeim er hentugt að geta haft á hraðbergi, er
rita um læknisfræðileg efni.
Ritið er prýtt mesta fjölda mynda, og eru þær flestar heppilega
valdar. En vel hefði mátt lýsa sumum þeirra ítai’legar í lesmálinu
eða í myndatextunum. Vitanlega er ekki unnt að sýna öll efni máls-
ins á myndum. En þó sakna ég þess, að sjá ekki mynd af beinlegg
klofnum eftir endilöngu, ekki sízt til að sýna glögglega, hvernig
köstin (hlassið) mæta leggnum. Hins vegar virðist óþarflega mikið
i lagt að sýna þrjár smásjármyndir af beinvef. Líka sakna ég sér-
myndar af hryggjarlið og yfirborði heilans. En það er ekki gott að
gera svo öllum líki! Allur þorri myndanna er vel gerður. Þó hefir
prentun — eða „kliehé“-gerðin — mistekizt á myndunum á bls. 82,
163 og 183. Og litmyndirnar (á tveim blöðum) samrýmast ekki
Heilbrigt líf — 13
203