Hugur - 01.01.1988, Qupperneq 57

Hugur - 01.01.1988, Qupperneq 57
HUGUR VILHJÁLMUR ÁRNASON kröfur af margvíslegu tagi úr sögu siðfræðinnar um að fólk leitist við að þroska möguleika sína og verða sannar mann- eskjur. Það er til dæmis lykilatriði í hugsun Platóns um sið- fræðileg efni að manneskjan lifi eins og henni er eiginlegt, „geri sitt“, eins og segir í Ríkinu. Stóri munurinn á Platóni og Sartre er hins vegar sá að Platón hugsar innan ramma eðlis- og tilgangshyggju sem felur í sér ákveðnar forskriftir um skyn- semi í hugsun og breytni. Þar eru verðmætin raunveruleg og hinn dyggðugi maður lærir að þekkja þau og virða. En hjá Sartre stendur elckert eftir af eðli mannsins nema frelsið eitt og verðmætin hvíla á vali mannsins. Þroskinn felst þá í því að upp- götva og leggja rækt við eigin frelsi og sjá að í því felst að virða og jafnvel berjast fyrir frelsi annarra. III Meginforsenda þeirrar siðfræðilegu hugsunar sem leynist í tilvistarstefnunni er sú, að þar eð engin hlutlæg siðferðileg verðmæti sé að finna, þá hljótum við að líta á frelsið sem gmndvöll allra gilda. Ennfremur felur þetta sjónarmið í sér að frelsi merki hér ákvörðun einstaklingsins sem einn og óstuddur verður að axla ábyrgðina fyrir vali sínu. „Að maðurinn skapi verðmætin merkir í rauninni ekki annað en þetta“, skrifar Sartre: „fyrirfram hefur lífið enga merkingu. Áður en þið lifið er lífið ekkert, en það er ykkar að gefa því merkingu, og gildið Morality of Law (Yale University Press: New Haven, 1964), 1. kafli „The Two Moralities“. Á ensku væri þó þroskasiðfræði almennt nefnd „ethic of self-realization“ eða „ethic of virtues“ og reglusiðfræði „ethic of rules or principles". Aristóteles er góður fulltrúi þroskasiðfræðinnar en Hobbes reglusiðfræðinnar. I grein sinni „Siðfræðispjall“ greinir Þorsteinn Gylfason á milli tvenns konar skilnings á siðferði: annars vegar sem „ytra reglukerfi, sett af Guði eða mönnum“, og hins vegar sem „innri eiginleika mannlegs einstaklings, nánar tiltekið safn dyggða hans og lasta“. Þorsteinn bendir í þessu samhengi á muninn á gnskri hugsun um siðferðið sem karakter og gyðinglegri sem lögmál. Siðfræðispjall (Háskóli íslands: Reykjavík, 1981), bls. 6. Einnig mætti benda á lögmál og réttlæti Garnla testamentisins andspænis kærleiks- kröfu Nýja Testamentisins með „hinn sanna mann“, Jesú Krist, að leið- arljósi. 55
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.