Hugur - 01.01.1988, Qupperneq 73

Hugur - 01.01.1988, Qupperneq 73
HUGUR VILHJÁLMUR ÁRNASON ingu sem hann kallar samræðusiðfræði (Diskursethik) og er meira í ætt við hefðbundna þroskasiðfræði. Habermas lætur sér ekki nægja að skýra þær lágmarksreglur sem nauðsynlegar em til þess að frjálsar samræður geti átt sér stað, heldur dregur hann einnig fram þau félagslegu skilyrði og þann persónu- þroska sem hugmyndin um slíkar samræður krefst. Hugmynd Mills um óþvingaðar og jafnar samræður verður þannig í höndum Habermas að hugsjón sem kallar á réttlátt þjóðfélag og mynduga einstaklinga. Engin leið er til þess að gera hugsun Habermas um þetta efni viðunandi skil að þessu sinni en mig langar til að nefna nokkur meginatriði sem máli skipta í þessu viðfangi. Habermas bendir á að allar samræður manna eiga sér stað andspænis hefð. í langflestum tilvikum gemm við blátt áfram ráð fyrir sameiginlegum viðmiðunum sem gefa staðhæfingum okkar um rétt og rangt gildi. Það er ekki nema gildisdómar okkar eða siðaboð séu dregin í efa að á þau reynir og þá jafn- framt á okkur sjálf. Þegar siðferðilegur ágreiningur kemur upp getum við valið um fáeinar leiðir til að vinna úr honum. Við getum til dæmis neitað að ræða málið á þeirri forsendu að allir gildisdómar séu álitamál hvers og eins og því sé rökræða um þá til einskis. Við gætum líka gripið til ofbeldis og haft okkar málstað fram með yfirgangi. Þriðji kosturinn væri sá að ræða málið og reyna að leysa ágreininginn með rökum. Það er hægt að gera með að minnsta kosti tvennum hætti. Annars vegar með því að vísa í viðtekin eða hefðbundin gildi og undir- byggja málstað sinn með þeim, líta sem sé á hefðina sem eins konar kennivald sem ekki verði komist út fyrir. Sé hefðin dreg- in í efa má hins vegar gera réttmæti hefðbundinna gildisdóma og siðaboða að viðfangsefni og gangast þar með undir rétt- nefndar siðferðilegar rökræður. Þá eru menn reiðubúnir að verja athafnir sínar með rökum sem vísa til mannlegra verð- mæta og réttinda og leita samþykkis á grundvelli þeirra. Ein- ungis síðastnefndi kosturinn leyfír skynsemi mannsins að njóta sín til fulls, því þar leitast menn við að lúta engu valdi öðm en hinum bestu rökum. Eflaust þekkja allir af eigin raun hvemig svona samræður virka en ég ætla þó að nefna eitt ímyndað dæmi. í sumum 71
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.