Hlín - 01.01.1956, Blaðsíða 54

52
Hlin
í skólaritgerðum og allri ritsmíð gilda að vissu leyti
svipuð lögmál. Hjá nemendum á gagnfræðastigi eru
margar misfellur á þessum ytra búningi, ef svo mætti að
orði komast. Málviilúr eru algengar, setningaskipun víða
ábótavant, mikið er um endurtekningu á sömu orðum
og oft mikið um aukaorð og aukasetningar. Stundum
'lýkur nemandinn ekki málsgreininni, einkum ef hún er
Jöng, oftengir eða tvítengir setningar, notar á víxl nútíð
og þátíð í sömu málsgrein/ hefur tvöfalda neitun, slengir
saman talsháttum og orðatiltækjum, svo að nokkur dæmi
séu nefnd.
Nemendur í þessum aldursflokki eru mjög misnæmir
fyrir máli. Erfitt er að dæma um, hvað veldur þeim mis-
mun og að hve miklu leyti næmleiki þeirra er áskapaður
eða áunrtinn, en víst er, að nemandi stendur ólíkt betur
að vígi, ef hann iheyrir daglega talað gott mál og les mik-
ið ,af ritum á góðu máli. Sjaldan bregzt Jiað, að nemandi,
sem skarar fram úr í ritgerðum, sé vel að sér í íslenzkum
bókmenntum. Fer það ekki alltaf saman, að hann sé að
sama skapi duglegur í málfræði og setningafræði, en oft-
ast á hann auðvelt með að skilja þung kvæði og tileinka
sér efni þeirra.
Þessi misjafna máltilfinning nemenda torveldar eðli-
lega kennsluna. Sumir eru gæddir ríkri máltilfinningu,
en hjá öðrum er hún ótrúlega sljó. Flestir nemendur eru
þó á því stigi að geta fundið, hvort setning eða málsgrein
er rétt eða röng, og undir leiðsögn kennara tekst þeim
oftast að finna, íhverrar tégundar villan er, t. d. hvort um
málvillu, beygingarviilu eða erlenda slettu er að ræða.
Er það heppilegra og vænlegra til árangurs að láta nem-
endurnar sjálfa finna, í hverju villan er fólgin, og benda
á leiðir til bóta, áður en Joeir sjá leiðréttingu kennarans.
í hverjum ritgerðalilaða koma fyrir J>ær villur, sein
kennarinn telur sig Jmrfa að skýra fyrir öllum nemend-
um bekkjarins. Setningar með slíkum villum er rétt að
láta nemendur skrifa upp, fá J>á sjálfa ti 1 að benda á gall-