Hlín - 01.01.1956, Blaðsíða 60
58
Hlín
suraum þeirra í blóð b'orin, en þó öðrum þræði reist á
æfingu og kunnáttu.
Svipuðu iriáli gegnir, þegar nemendur eiga að semja
ritgerð. Kennarinn verður að æfa þá og þjálfa og auka
skilning þeirra á að móta og skipuleggja verkið, svo að
'tilgangurinn komi skýrar í ljós.
Algengt er að skipta ritgerðaverkefnum í fjóra megin-
flokka: 1) frásagnir, 2) lýsingar, 3) kannanir og 4) hug-
leiðingar.
í frásögn er greint frá atburðum, sem eiga saman og
taka við hvert af öðru. Til frásagna teljast m. a. lerða-
sögur, þjóðsögur, venjulegar ævisögur og endursagnir og
þættir um einstaka atburði í lííi manna. I’ess báttar verk-
efni eru við flestra 'hæfi og eru nemendum oftast kær-
komin. Þeim veitist auðvelt að skipuleggja þau, atburða-
rásin sníður þeim þröngan stakk og heldur þeim við
efnið.
í lýsingu er greint frá útliti og eiginleika einhvers hlut-
ar. Til lýsinga teljast t. d. útlistun á skapgerð manna,
greinargerð fyrir bókmenntastefnu á ákveðnu tímabili,
venjulegar staðarlýsingar o. s. frv. Misjafnlega lætur nem-
endum að rita um þau efni. Oftast ráða þeir við að skipu-
ieggja þau, en þeinr hættir til að fjölyrða um einstaka
lrluti í lýsingunni, þannig að samræmið milli hinna
ýmsu atriða raskast. Einnig hættir nemendum til að sjá
hlutina of mikið með sínum augum og gleyma að setja
sig í spor lesandans. Finnum við þennan veikleika oft
hjá fullorðnu fólki, þegar við spyrjum það til vegar, þar
sem það er kunnugt. En takist nemendum að gæta. hófs
og draga fram aðalatriðin í lýsingunni, verða ritgerðirn-
ar oft skemmtilegar og aðgengilegar.
í könnun er ætiazt tii, að skýrt sé frá orsök og afleið-
ingu af einhverri ákveðinni staðreynd, t. d. fólkseklu í
sveitum, víkkun íslenzku landhelginnar, bættum flug-
samgöngum eða einhverju þess háttar. Er það ekki á
færi alls þorra nemenda á gagnfræðastigi að skrifa um