Hlín - 01.01.1956, Side 65

Hlín
63
En svo voru þ'að göm-lu bæirnir. — í hvert skifti sem
gömlum, íslenskum bæ er jafnað við jörðu, er eins og líf-
taug slitni og jeg kenni sársauka.
Margir telja Jretta beimskulega íhaldssemi og segja sem
svo: „Þú Jrekkir ekki lekann í bæjunum og alla ókostina,
sem Jæir hafa upp á að bjóða. — Þú hefur laldrei þurft að
berjast við kuldann og reykinn, svo þú veist ekki hvað þú
ert að segja.“ — Sjálfsagt er eitthvað til í þessu, en jeg hef
alist upp með íslenskum torfbæjum, hef átt þar góða
vini, sem aldrei brugðust, og mjer fanst fólkið Jrar ekki
síður glatt og vingjarnlegt en þiað, sem nú býr í Iháreist-
um steinkössum, sem sýnast miklir og veglegir og fullir
yfirlætis. — En jaá inn er komið, vantar oft þann unað og
ilm, sem gömlu bæirnir áttu innra með sjer. — Þeir voru
íeistir af vinveittum höndum, og hver bóndi rjeði sínum
l>æ, Jrað þurfti ekki að leita til sjerfróðra manna með
livað eina. — Sál bæjarins var hluti laf sál þess manns, er
bygði hann, og naut lians.
En það var nú ekki sjerstaklega Jaetta, sem jeg ætlaði
að minna á, ]>að yrði of langt mál, heldur hitt að vekja
máls á því, þó seint sje, lað þó bærinn sje rifinn og hann
jafnaður við jörðu, þá má ekki kasta úr bænum öllu laus-
legu og grafa það með, en þannig hefur það farið víða. —
í gömlp bæjunum var oft rúmgott, Jrar leyndust ýmsir
hlutir og búsgögn, sem höfðu og hafa sitt gidi, })ó hætt
sje að nota þá eins og áður. — Fólk, sem ólst upp með
þessum hlutum, fanst lítið til Jreiriia koma, ])egar þeir
voru ekki nauðsynlegir lengur, því þótti, sem vonlegt
var, sjálfsagt að allir könnuðust við J)á, og þeir væru
einskis nýtir, þegar annað betra var komið í staðinn. —
En J)að rekum við okkur daglega á, að nú eru sem óðast
að týnast orð úr málinu, sem voru lalgeng fyrir 15—20 ár-
um síðan. Gömlu hlutirnir gleymast, bæði heiti þeirra og
notagildi.
Fyrir nokkrum árum var jeg í fjölmennum lióp ungl-
inga, — íÞar var lesin saga úr sveit, sent lýsti íslenskum