Morgunn - 01.06.1931, Page 35

MORGUNN
29
ritgjörð er hann full-örlátur. Fyrir þá sök er ritgjörð-
in ekki merkilegust fyrir það, sem í henni stendur,
heldur fyrir hitt, hvert er viðfangsefni hennar.
Um samband kristindóms og þjóðfélagsmála hefir
langsamlega of lítið verið ritað á íslenzku. Og það
væri einnig búið að skrifa mikið meira um það á tungu
vorri, ef ekki hefði viljað svo til, að því nær öll erlend
áhrif innan kirkjunnar hafa komið frá Danmörku til
skamms tíma. En í enska heiminum t. d. rignir niður
bókum frá kirkjumönnum um þetta efni. Þær koma úr
öllum áttum, alt frá höfðingjasinna, eins og Inge höfuð-
presti, til presta í liði jafnaðarmanna. Ef til vill eru grein-
ar Einars Magnússonar og sr. Gunnars forboði þess, að
þessi mál verði tekin alvarlega til meðferðar á prenti.
iSr. Gunnar er að því leyti á réttri leið, að honum
er ljóst, að umræðurnar komi svo bezt að notum, að
hugtökin, sem rætt er um, séu sem greinilegast skil-
greind og skýrð. En hans eigin skilgreiningar fá ekki
með nokkuru móti staðist. Og röksemdir hans fyrir
því, að jafnaðarstefna og trúarbrögð séu sjálfsagðar
andstæður, hvíla allar á þessum röngu skilgreiningum,
eða öllu heldur fullyrðingum. En annars virðist það
vera Friedrich Engel, sem hefir mest vilt honum sýn
með einni setningu, sem svo alt annað er reist á. Eftir
honum eru höfð þessi orð: „Efnishyggja er það að
mynda sér skoðun um heim veruleikans, náttúruna og
söguna, eins og hann blasir við hverjum þeim, er vill
rannsaka hann, án fyrirfram ákveðinna skoðana og
hleypidóma“. Þetta, sem Engel nefnir hér efnishyggju,
nefna aðrir menn raunhyggju. Raunhyggjumenn telja
lykilinn að fyrirbrigðum tilverunnar vera fólginn í hlut-
lægri rannsókn og athugun. En þar fyrir þurfa þeir alls
ekki að vera sammála efnishyggjumönnum. Því að efn-
ishyggja er nefnd sú skoðun, að efnið sé eina undir-
staða allra fyrirbrigða. Að nefna Oliver Lodge, sem
gjörir það að lífsstarfi sínu að flytja þann boðskap, að