Uppeldi og menntun - 01.07.2012, Síða 154

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(2) 2012154
HlUtverk HÁSkÓlakennara í nÁmSkrÁrgerð
Í mannfræði gerir veik flokkun þekkingar og samþætt námskrá kennurum kleift
að velja þekkingu í námskeið út frá eigin sjónarhóli og hyggjuviti. Lárétt skipulag
þekkingar gerir það að verkum að kennarar geta ekki gengið út frá því sem gefnu
að nemendur búi yfir ákveðinni forþekkingu þegar þeir koma í námskeið utan það
sem þeim er skylt að sækja í aðferðafræði- og inngangsnámskeiðum. Ólíkt félögum
þeirra í eðlisfræði og verkfræði telja kennarar í mannfræði sig hafa verulegt svigrúm
til að velja þekkingu eða inntak og þykir eðlilegt að þeir fái að móta sín námskeið að
verulegu marki:
Kannski er þetta öðruvísi í öðrum skorum en ég held að okkur finnist eðlilegt að eins
og til dæmis ef ég tæki núna [ákveðið námskeið] … ég held að öllum þætti eðlilegt
þótt að ég væri með aðrar áherslur en [aðrir kennarar] svo framarlega sem það er
svona einhver grunnur sem væri eins. (Háskólakennari í mannfræði)
Jafnvel í skyldunámskeiðum á fyrsta ári þykir við hæfi að kennarar hafi eitthvað um
val þekkingar að segja. Vissulega er einhver sameiginlegur þekkingargrunnur lagður
til grundvallar í námskránni en sá grunnur er fyrst og fremst byggður á hefð innan
skorarinnar og almennri og frekar óljósri vitund um einhvers konar alheimsnámskrá
sem endurspeglast í námskrám háskóla í öðrum löndum. Hugmyndir kennara um
námskrána og inntak hennar lýsa þó veikri flokkun þekkingar:
Það er kannski meira bara að það er hefð fyrir því, og þetta er svona eitt af megin-
sviðum mannfræðinnar. Og þegar þú lítur til annarra landa þá er það líka kennt þar.
(Háskólakennari í mannfræði)
Staðbundinn blær námskrár mannfræðinnar ræðst þannig af stýrandi orðræðu um
að sum þekking tilheyri „hefðinni“ en að öðru leyti hafa kennarar gott svigrúm til
að velja þekkingu. Þeir setja upp námskeið til að undirbúa rannsóknir eða til að nýta
rannsóknarniðurstöður sínar og reyna á hverjum tíma að endurspegla það sem þeir
telja að sé efst á baugi ýmist í samfélaginu eða á fræðasviðinu:
Mér finnst mjög mikilvægt að við endurspeglum svolítið líka hvað er í gangi núna,
eins og með hnattvæðingarnámskeiðið okkar. Að það sé ekki bara tíska að tala um
hnattvæðingu, heldur er þetta mikið í umræðunni og nemendur þurfa að fá innsýn
inn í það sem er verið að kenna. Og svo getur líka vel verið að það verði ekki relevant
eftir nokkur ár, en núna er þetta það sem mótar mikið kenningar fólks, mótar mikið
umræðuna, mótar mikið hvað fólk er að skrifa í þessi tímarit og þá finnst mér eðlilegt
að það endurspeglist að einhverju leyti í kennslunni. (Háskólakennari í mannfræði)
Á meistarastigi veikist umgerð þekkingar innan allra greina og kennurum finnst þeir
hafa meira vald og aukið svigrúm til að taka ákvarðanir um þá þekkingu sem nem-
endur eiga að tileinka sér. Minnsta breytingin á sér stað innan mannfræðinnar þar
sem stýrandi orðræða um viðmið við val á þekkingu er fremur veik en í eðlisfræði og
verkfræði veikist bæði flokkun þekkingar og umgerð samskipta.
Í meistaranámskeiðum í verkfræði gefast kennurum mun fleiri tækifæri til að setja
sitt mark á námskeið sín og laga þau að reynslu sinni og þeim persónulegu sjónarmið-
um sem þeir telja mikilvægt að hafa í fyrirrúmi: