Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2010, Page 49

ÞEKKinG, ViRÐinG, VALD
49
Þú getur merkt hve kvæðin sem þú sendir í fyrra eru kærkom-
in bæði fyrir vorn háa herra kanslarann og mig af því að þetta
mikilmenni hefur reynst svo velviljaður gagnvart bón þinni um
forfrömun sonar þíns og um að kalla til aðstoðarprest. Til marks
um örlæti hans sendi ég konungsbréf um eftirmann þinn sem er
ritað með því orðalagi og þeim hætti sem þú óskaðir eftir. [...]
Af þessu mátt þú ráða hversu áhugi þinn á fornum fræðum hefur
tengt þig svo mikilvægum manni og hversu þakklátur hann er
þér fyrir þá þjónustu sem þú hefur veitt oss. Ég bið þig að gæta
þess að njóta hér eftir náðar hans með sömu meðulum; rétt eins
og hingað til mun ég reynast þér áreiðanlegur milligöngumað-
ur.73
Ráða má af bréfaskiptunum við Íslendinga að þeir Worm og Friis töldu að
Ísland geymdi sögu Dana. Af þeim sökum var þeim kappsmál að komast í
sem flest íslensk handrit, en þó einkum og sér í lagi þau er segðu frá
„Skjöldungum“. Heitið Skjöldungar töldu þeir að vísuðu til dönsku kon-
ungsættarinnar, sem kennd var við Skjöld, sem Snorri Sturluson greinir frá
í Snorra-Eddu og Saxo málspaki í Gesta Danorum.
Mikla ánægju kanslarans af fornum fræðum og viðleitni hans til „að
gera þau öllum kunn og nýtileg“ ber því öðrum þræði að skoða sem lið í
menningarpólitík 17. aldarinnar. Ánægja kanslarans helgaðist m.a. af því
að fornfræðin gáfu sögulega dýpt því konungsvaldi sem hann var fulltrúi
fyrir og var í örum vexti á þessum árum. Með því að gera þessi fornu fræði
öllum kunn mátti ljá stjórnarfarinu ríkara lögmæti. Slíkir voru vindarnir
sem feyktu Worm út á rúmsjó fornfræðanna.
Eggert Ólason, Menn og menntir siðskiptaaldarinnar á Íslandi, iV. bindi, bls. 264–
265; Jakob Benediktsson, Ole Worm’s correspondence with Icelanders, bls. xxxii.
73 „Transmissas anno præterito cantilenas et magnifico Domino Cancellario et mihi
gratissimas fuisse vel ex eo percipies, qvod magnum istum virum tam facilem
habuerimus ad petitionem tuam de filio promovendo et sacellano vocando. Ecce
enim ejus munificentia literas mitto Regias, ea qva petiisti verborum forma et
modo exaratas successorem concernentes […]; ex qvibus facile colliges, qvam tibi
tantum virum antiqvitatis studio deviceris, qvamqve tibi ob nobis locatam operam
faveat. Fac qvæso porro eodem hoc medio tantum favorem ejus foveas, me ut
hactenus ita semper habitus es proxenetam fidelem“, Ole Worm, Ole Worm’s cor-
respondence with Icelanders, bls. 243, (bréf 125); Ole Worm, Breve fra og til Ole
Worm, i. bindi, bls. 342–343.