Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2010, Page 51

51
ÞEKKinG, ViRÐinG, VALD
árið 1665 í þessari útgáfu og náði töluverðri útbreiðslu.77 Þá sendi Magnús
Worm Krákumál sem sá síðarnefndi sneri á rúnaletur og lét prenta ásamt
með latneskri þýðingu og skýringum Magnúsar, en Krákumál vöktu einnig
mikinn áhuga, ekki síst vegna þess að þau fjalla um danskan konung.78
Magnús orti meira að segja drápu til kanslarans árið 1635, að hætti skáld-
anna í fornritunum.79 Engu að síður gat hann ekki fundið fyrir Worm og
Friis þær sögur sem þeir vildu helst lesa: „Hvað viðkemur þeim frásögnum
er þér nefnið Skjöldungasögu, þá minnist ég þess ekki að hafa lesið hana,
né heldur veit ég hvar hana væri að hafa.“80
Arngrímur lærði átti sömuleiðis mikið undir þeim Christian Friis og
Ole Worm, en fyrir atbeina Worm veitti kanslarinn honum ævilangan
rannsóknarstyrk árið 1628, tekjur af sjö kirkjujörðum á Íslandi.81 Arngrímur
leysti úr ótal spurningum sem þeir lögðu fyrir hann og sendi þeim ýmis
handrit, þ.á m. frægt handrit að Snorra-Eddu sem kennt er við Ole Worm
og kallað Codex Wormianus eða Ormsbók.82 En þrátt fyrir yfirburðarþekk-
ingu Arngríms á handritunum og þá þakkarskuld sem hann átti þeim
félögum að gjalda gat hann engu ljósi varpað á Skjöldungakvæðin og sög-
urnar sem þeir þráspurðu hann um. Þannig lýkur Worm bréfi til Arngríms
í maí 1632 með þessari kveðju:
77 Anthony Faulkes, Edda Islandorum: Völuspá. Hávamál. P. H. Resen’s Editions of 1665,
Reykjavík: Stofnun Árna Magnússonar, 1977; Margaret Clunies Ross og Lars
Lönnroth, „The norse Muse. Report from an international Research Project“,
Alvíssmál 9, 1999, bls. 3–28, hér 9–11; um útgáfu Magnúsar í Laufási segir Einar
G. Pétursson: „Einkenni þeirrar gerðar er að Gylfaginningu er skipt niður í dæmi-
sögur og kenningum Skáldskaparmála raðað í stafrófsröð. Magnús setti Edd una
saman að beiðni Arngríms Jónssonar lærða og er þetta eina ritið um íslenskar
fornbókmenntir, sem Arngrímur stóð fyrir, og ætlað var Íslendingum. Heimild
Eddu Magnúsar var handrit sem Arngrímur lærði átti og gaf síðar Ole Worm og
hefur það síðan verið kallað Wormsbók Snorra-Eddu“, „Brynjólfur biskup
Sveinsson, forn átrúnaður og Eddurnar“, Old Norse Myths, Literature and Society.
Proceedings of the 11th International Saga Conference, ritstj. Geraldine Barnes og
Margaret Clunies Ross, Sydney: Centre for Medieval Studies, University of
Sydney, 2000, bls. 77.
78 Jakob Benediktsson, Ole Worm’s correspondence with Icelanders, bls. xviii; Páll Eggert
Ólason, Menn og menntir siðskiptaaldarinnar á Íslandi, iV. bindi, bls. 205.
79 Ole Degn, Christian 4.s. kansler, bls. 113.
80 „Relationes illas attinens, qvas vocant Skiolldunga Søgu, non memini me legisse,
nec scio ubi haberi qveant“, Ole Worm, Ole Worm’s correspondence with Icelanders,
bls. 226, (bréf 119); Ole Worm, Breve fra og til Ole Worm, i. bindi, 273.
81 Jakob Benediktsson, Arngrímur Jónsson and His Works, bls. 23–24.
82 Ole Degn, Christian 4.s. kansler, bls. 112; Jakob Benediktsson, Arngrímur Jónsson
and His Works, bls. 75; Anthony Faulkes, Edda Islandorum, bls. 72.