Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2010, Qupperneq 91

91
Á MiLLi SAFnA: úTRÁS Í (LiSTA)VERKi
ina til að vera íslenskir heimsborgarar eða „í senn skapandi Íslendingur og
áhrifaríkur heimsborgari“ eins og forsetinn orðaði það.38 Í útrásarvíking-
unum sameinaðist hvorttveggja, þjóðernis- og alþjóðahyggjan, hvort sem
þeir voru bankaeigendur, fyrirtækjaeigendur, fjárfestar, listamenn, lög-
fræðingar eða jólasveinar.
Jaðar íslenska ríkisins var þar með sveigjanlegri og í alþjóðlegri mark-
aðs- og viðskiptasamkeppni var mikilvægt að byggja og virkja þverþjóð-
leg tengslanet sem endurspeglast ekki síst í ört vaxandi starfsemi utan-
ríkisráðuneytisins víða um lönd. Í Kanada birtust íslenskir ráðherrar og
aðrir erindrekar í röðum og lögðu áherslu á frændsemi og útrásararfinn
í þeirri viðleitni að styrkja tengslin og íslenska sjálfsmynd Kanadabúa af
íslenskum ættum og skapa íslenska ríkinu þegna (e. governable subjects39)
handan landamæra. Forseti Íslands Ólafur Ragnar Grímsson sem heim-
sótti Vestur-íslenska samfélagið fimm sinnum á árunum 1997–2007, eða
jafnoft og allir fyrrverandi forsetar Íslands gerðu samanlagt, skeytti lítt
um landamæri og erlent ríkisfang þegar hann bauð kanadískum þegnum
af íslenskum ættum, þjónustu íslenska forsetaembættisins eins og fram
kemur í ræðum sem hann hélt í heimsóknum sínum til Kanada á árunum
1997 og 1999. Á ferðalagi forsetans í Vesturheimi árið 1997 fór forsetinn
fram á það við íslensk-kanadíska samfélagið að unnið yrði sameiginlega
að skipulagningu íslensku hátíðahaldanna árið 2000 í Kanada. Það er þá
sem hugmyndin kviknaði um að verk Ásmundar Sveinssonar yrði gefið
kanadísku þjóðinni. „Þetta byrjaði allt árið 1997 þegar forseti Íslands …
heimsótti nýja Ísland og spurði okkur hvernig við myndum vilja styrkja
tengslin á milli landanna og hvernig við vildum halda upp á aldamótin
2000“40, sagði einn af forsvarsmönnum samfélagsins. Svo bætti hann við:
„Forsetinn sagði okkur að koma saman „áhrifavöldum“ í samfélaginu og
vinna að hátíðahöldunum.“41 David Gislason, bóndi og skáld í Manitoba,
var einn af þeim. Það var hans hugmynd að höggmynd Ásmundar yrði færð
kanadísku þjóðinni að gjöf og hann fylgdi þeirri hugmynd ötullega eftir. Í
viðtali við Lögberg Heimskringlu sagði David að forsetinn hefði hreyft við
mönnum, því að fyrir flesta í samfélaginu var „árið 2000 fjarlæg dagsetning
38 Ólafur Ragnar Grímsson, „útrásin: Uppruni – Einkenni – Framtíðarsýn“.
39 nikolas Rose, Powers of Freedom. Powers of Freedom. Reframing Political Thought,
Cambridge: Cambridge University Press, 1999, bls. 40.
40 Viðtal við neil Bardal, 5. janúar 2003.
41 Sama heimild.