Tímarit Máls og menningar - 01.11.2012, Page 136

D ó m a r u m b æ k u r
136 TMM 2012 · 4
vitaskuld hefur haft mótandi áhrif á
skáldið. Sigurður Pálsson á í ljóðlist
sinni sitthvað skylt við rokkara sem er á
valdi endurleysandi og frelsandi krafts
rokksins, þeirrar lífsorku sem gerði upp-
reisn gegn stöðnuðum hugsunarhætti og
smáborgaraskap, yfirborðslegri siða-
vendni efnishyggjuþjóðfélagsins, þung-
lamalegheitum og strangleika.
Það besta í ljóðlist margra skálda
snýst um það sem er ekki, varð ekki eða
er ekki lengur. Hið glataða, óhöndlan-
lega. En Sigurði er einkar lagið að yrkja
á áhrifamikinn hátt um það sem er, það
sem hægt er að upplifa hér og nú.
Áherslan á það að njóta lífsins, fagna
núinu, grípa augnablikið, verður í ljóð-
um Sigurðar aldrei einhvers konar inn-
antóm og grunnfærnisleg lífsnautna-
stefna. Skáldið er ekki að réttlæta og
fegra neinskonar græðgislega svölun
sjálfhverfra hvata. Miklu frekar er
skáldið að upphefja meðvitaða iðkun
sem hefur yfir sér ákveðna helgi. Líkt og
að með því að lofsyngja einmitt núið sé
eitthvað stærra og meira vegsamað, eitt-
hvað sem nær út fyrir hið stundlega og
er tímalaust. Afstaðan sem býr að baki
þránni eftir unaðssemdum lífsins minn-
ir á andakt hins trúaða, eða að minnsta
kosti lotningu þess sem hneigist til að
líta svo á að til sé eitthvað æðra en hann
sjálfur og hans stundlega tilvist. Lotning
af þessu tagi gerir víða vart við sig í
skáldskap Sigurðar. Stundum er eins og
votti fyrir einhverju trúarlegu í ljóðum
hans. Í Ljóðorkubókunum er hann ekki
feiminn við að nota lýsingarorðið heil-
agur, notar það um hið „ólýsanlega /
ósnertanlega svæði innra með okkur“,
unað þess að undrast yfir tilverunni og
meira að segja sjálfan lostann, eins og
áður var nefnt. Hann notar líka nafnorð
eins og helgun, vígslustund, vígslu og
paradís. Hann yrkir um lifandi vatnið,
hrufluð hné eftir eindregnar bænir og
opinberun Ágústínusar kirkjuföður. En
þessi þáttur í ljóðlist Sigurðar er óræður
og blandinn dulúð og minnir einna
helst á einhvers konar dulhyggju fremur
en hreinan trúarkveðskap. Þó ber svo
við í ljóðinu Dýrð lífsins í bókinni Ljóð-
orkusvið að einhver æðri máttur – að
því er virðist guðdómurinn – er ávarp-
aður beint:
Ég þakka þér fyrir að sýna mér
dýrðina…
Ekki dýrð HEIMSINS heldur dýrð
LÍFSINS.
(Ljóðorkusvið, bls. 101).
Þetta hreinskilnislega ávarp hefur sér-
stöðu í ljóðum Sigurðar. Kannski er
hvergi annars staðar í ljóðum hans að
finna jafn skýrt dæmi um hugsunarhátt
trúaðs manns.
Um leið og Sigurður Pálsson er skáld
lífsins sem er hér og nú er í ljóðum hans
einnig sterk tilfinning fyrir mikilvægi
þess að sjá framtíðina í augnablikinu,
skynja að augnablikið getur einmitt öðl-
ast vægi af því sem síðar getur orðið. Sjá
tréð sem býr í fræinu, veruleikann sem
getur orðið til úr áforminu. Þessi þáttur
hugsunar hans er mjög áberandi í Ljóð-
orkubókunum, sérstaklega þeirri síð-
ustu, og kemur fram í hugleiðingum um
tré og skóga og vöxt. Sigurður hefur
með réttu verið kallaður borgarskáld.
Hann hefur ort mikið um Reykjavík,
þar sem hann hefur átt heima undan-
farna áratugi, og svo Parísarborg, þar
sem hann var mörg ár við nám. En eins
og hann fjallar um í bók sinni Bernsku-
bók ólst hann upp í sveit, á Skinnastað í
Axarfirði í Norður-Þingeyjarsýslu. Nán-
asta umhverfi æskuslóðanna, einkum
hin einstaka gróðurvin Ásbyrgi, er
honum hugleikið í Ljóðorkuflokknum.
Líklega hefur Sigurður aldrei ort af eins
mikilli innlifun um náttúruna og gróð-