Úrval - 01.12.1943, Blaðsíða 27
AP HVERJU ÁKVARÐARST KYNFERÐI
25
rottu leiðir það ekki aðeins til
þess, að þroski allra karlkyns-
einkenna stöðvast, heldur tekur
einnig að bóla á kvenlegum ein-
kennum. Þessar breytingar má
gleggst sjá með því, að velja til
tilraimanna dýr, sem hafa
greinileg ytri kyneinkenni, t. d.
háralit kvendýrsins. Af þessum
og öðrum svipuðum tiiraunum
má draga þá ályktun, að ef eist-
un eru tekin úr spendýri nógu
snemma, taka kvenleg einkenni
þegar í stað að þroskast — með
öðrum orðum, öll spendýr hafa
tilhneigingu til að verða kven-
kyns. Það má því líta á kven-
dýrið sem frumtegund spen-
dýranna, en karlkynið sem teg-
und, er sprottið hefir upp af
kvenkyninu fyrir áhrif karl-
kjmshormóna — rifið úr síðu
konunnar.
Hjá fuglunum er þessu öfugt
varið. Ef kynkirtlamir eru
teknir úr hænu, fara þegar í
stað að vaxa á henni skrautleg-
ar hanafjaðrir. Skrautf jaðrir
hanans em þannig ekki til orðn-
ar fyrir áhrif karlkynshormóna,
heldur vegna fjarvistar kven-
kynshormóna. Þetta má sann-
reyna með því að sprauta kven-
kynshormónum í hænu, sem
fengið hefir á sig hanaeinkenni,
vegna þess að teknir vom úr
henni kynkirtlamir. Hún tekur
þá fljótlega að fá sitt fyrra út-
lit aftur. Stundum á þessi breyt-
ing á ytra útliti sér stað sjálf-
krafaý' þegar kynkirtlamir
eyðileggjast af sjúkdómum eins
og t. d. berklum.
Fram að þessu höfum við að-
eins talað um það, hvemig kyn-
hormónarnir með áhrifum sín-
um á líkamann beina þroska
hans inn á ákveðnar brautir,
þar til barnið að lokum er orð-
ið fullþroska karlmaður eða
kvenmaður. í raun og veru er
þetta þó miklu flóknara. Til
þess að þroski karls eða konu
geti orðið eðlilegur, er samræmt
starf hormóna nauðsynlegt,
ekki úr einum, heldur mörgum
lokuðum kirtlum, svo sem heila-
dinglinum, skjaldkirtlinum,
nýrnahúfunum o. fl. Ef starf-
semi einhvers af þessum kirtl-
um raskast eða hættir, getur
það valdið vanskapnaði eða
kyrkingi í vexti. ftarlegar rann-
sóknir fara nú fram á hinu
flókna samstarfi þessara kirtla.
Það hefir komið í ljós, að þátt-
ur heiladingulsins í þessu sam-
* Margir munu hafa heyrt getið
um ,,hænuhanann“ í Grindayik.-í>ýð.