Úrval - 01.12.1943, Blaðsíða 90

Nýtt sérlyf er nýlega, fundið gegn nokkrum
lífshættulegum sjúkdómum.
Hið gula töfraíyf „penicillin".
Grein úr „Readers Digest“
eftir J. D. Ratcliff.
pINN af skemmtilegustu þátt-
um í sögu læknavísindanna
er uppgötvun nýs lyfs, sem kall-
að er penicillin. Fyrir einu ári
var þetta órannsakað efni, sem
aðeins fáir starfsmenn á einni
rannsóknarstofu þekktu. En nú
eru læknar sannfærðir um, að
með penicillin hafi þeir öðlazt
máttugasta vopnið, sem nokk-
urn tíma hefir fundizt, í barátt-
unni við fjölda sjúkdóma —
þeirra á meðal blóðeitrmi,
lungnabólgu og lekanda. Það er
eins áhrifaríkt og sulfalyfin
gegn hinum svonefndu „strepto-
cocc“-sýklum, sem valda lungna-
bólgu og fleiri sjúkdómum. Og
gegn hinum svonefndu „staph-
ylococc“-sýklum er það áhrifa-
ríkara en nokkurt annað lyf,
sem enn er þekkt. Sýklar þessir
valda ígerðum í sárum og blóð-
eitrun, og granda fleiri manns-
lifum en flestir aðrir sýklar.
Saga penicillinsins hefst árið
1929, þegar Alexander Flem-
ing, læknir, var að rannsaka
mjólkurlitan sýklagróður á
glerplötu í rannsóknarstofu
sinni við háskólann í London.
Allt í einu tók hann eftir því, að
á plötunni var grænn maur, og
í kringum þennan græna blett
var sýklagróðurinn tær og
gagnsær. Eitthvað var að
drepa sýklana! Maur, sem
falhð hafði úr loftinu niður á
plötuna, stráði í kringum sig
dauða og eyðileggingu. Þannig
hefst saga penicillinsins, af
blindri, örlagaríkri tilviljun —
samfara vakandi eftirtekt.
Maurinn er frumstæð plöntu-
tegund. Það eru til margar teg-
undir af þeim. En sá, sem fall-
ið hafði á plötu Flemings, var
af „penicillium notatum“-ætt-
inni. Hann er skyldur græna
maurnum, sem sjá má í gráða-
osti. Eitthvert efni, sem þessi
maur gaf frá sér, hlaut að vera
banvænt fyrir sýklana.
Fleming tók maurinn af plöt-