Skírnir - 01.01.1870, Blaðsíða 10
10
INNGANOUK.
ávallt a8 efni styrjaldar og baráttu. þaS sje aS eins konungarnir,
er njóti gó8s af takmörkum ríkjanna, og því setji þeir þar var8-
hús og hermenn — en frá þessu þrennu saman, iandamærum,
varfchúsum og hermönnum stafi öll eymd mannkvnsins. „Konung-
arnir“ segir hann „halda hermenn sjer til varnar, hermaSurinn
vegur menn sjer til viöurlífis — og herinn þyrstir hvervetna í
ófrið, jiví ella hefði hanu engum þörfum a8 gegna. Hlægilegt er
þa<5, a8 menn skuli bindast í a8 drepa hverir a8ra, en vita eigi,
hva8 sje til saka. Kunnátta har8stjóranna er mest í því, a8
þeir gera nokkurn hluta fólksins a8 her til a8 kúga hina. Tilefni
til styrjaldar eru margvísleg, en a8alorsökin er ein, og hún er:
herinn. Ef þjer takiS af herinn, geriS þjer og enda á kúg-
unarvaldi konunganna“. Yi8kvæ8i8 í brjefinu var8 ])ó lii8 sama,
sem á fundunum, a8 þetta myndi eigi mega afreka me8 ö8ru en
vopnunum, en þa8 yr8i þá líka sú síSasta styrjöld, er menn
þyrftu a8 kví8a í vorri álfu. í ræ8u á fundinum fórust Yiktor
Hugó svo or8in um fri8 og ófri8: „af öllum huga óskum vjer
fri8arins, þess friSar, er ma8ur haldi vi8 mann, þjó8 vi8 þjó8,
þjóSakyn vi8 þjó8akyn, hró8ir vi8 hró8ur, Ahel vi8 Kain. Vjer
viljum, a8 hugir manna sefist og stillist, a8 öll úlfú8 me8 þeim
ey8ist, öllum þjósti slái niSur. En hvernig óskum vjer þessu
framgengt? Ekki fyrir hvern mun. Nei! vjer óskum eigi fri8arins
me8 lútandi höf8i og hjúgu baki, einkis friSar undir kúgunar-
valdinu, einkis fri8ar undir vendinum e8a veldissprotanum. Fyrst
og fremst lausn og frelsi! Til a8 ná frelsinu þarf án efa bylting,
og, því mi8ur, líklega styrjöld — en sú verhur þá og hin sí8-
asta, og vi8 þa8 er öllu af lokiS og friSurinn mun standa um
allar aldir. Eptir þa8 munu þjó8irnar hvorki hafa her nje kon-
unga, en þetta H8ur ailt í hvarf og VerSur a8 engu me8 svo
mörgu ö8ru frá enum umli8nu öldum. þetta er þa8, sem vjer
viljum. Vjer viljum, a8 fólkiS megi í fullu frelsi lifa, starfa,
kaupa og selja, yrkja jörSina, tala, elska og hugsa, a8 þa8 fái
skóla, sem geri menn a8 dugandi þegnum, en eigi liöfSingja,
sem kenna þeim a8 brytja ni8ur menn. Yjer óskum þjó8veldis
á meginlandi vorrar álfu, „handaríkjanua í Nor8urálfunni“, og
nú lykta jeg mál mitt, er eg segi: frelsi8 er markmi8 kappsmuna