Skírnir - 01.01.1870, Blaðsíða 187
iJaiituork.
FBJETTIK.
187
heldnr, sem höfu8atri8i málanna, fjártillagiS ór ríkissjóSinum,
yrSi látiS ókljáS og óskorSaS. Stjórninni hefir þessvegna þótt
þriSja órræSiS vænlegast, og fengiS samþykki konungs til, aS
láta hæSi málin (stjórnarmáliS og fjármáliS) híSa skaplegra órslita,
en hafa þaS millibil, er yrSi, til þess aS efla atvinnuhag og efni
iandsins, og koma íslendingum á rekspöl til framfara og þrifn-
aSar. Auk þess aS vísa íslendingum til sjálfbjarga, er og talaS
um aS auka hina óbeinu skatta, koma á betri og kröptugri sveita-
stjórn, og fl., en meS öllu þessu bóa landsbóa svo undir, aS þeir
verSi færari en nó, aS færa sjer í not stjórnarskipunina nýju,
þegar hennar skal njóta. Stjórnin vill nó hafa þaS til upphafs í
málinu, aS selja stiptamtmanninum meira vald og heimild i hendur,
láta hann vera æSsta fulltróa konungsins í landinu og yfirboSara
allra embættismanna (ásamt biskupinum hinnar andlegu stjettar),
láta undir hann koma sjóSi og reikninga, yfirstjórn innlendra póst-
mála, frekari órskurSi í sveitamálum, og fl. Til aS koma þessu
á stofn beiSist ráSberrann launaviSbótar ti! handa stiptamtmann-
inum, aS laun hans verSi 4000 dalir, og aS framipistöSupenning-
arnir (Keprœsentationsbelöbet) verSi auknir um 400 dali (eSa
til 800 dala). Enn fremur er gert ráS fyrir nýrri póststjórn og
nýju fyrirkomulagi póstferSanna, og til þessa beiSzt meiri fram-
laga — eSa 4,237 daia (hinn árlegi viSauki reiknaSar á 2,220
dali). Nefndinni þótti uppástungan ekki takandi í mál, og fram-
sögumaSur hennar tók sjerílagi fram, aS mönnum vferi allt of
óljóst um fyrirætlun stjórnarinnar — þó talaS væri á viSáttu um
aS efla krapta landsins, framfarir landsbóa, um sjálfbjargir og
sveitastjórn — til þess aS þingiS gæti nó veitt tiltekna fjárupp-
hæS. AS ári kynni stjórnin aS beiSast sömu upphæSar. Fenger
sýndi einkanlega fram á, aS þaS færi fjarri bæSi sanni og rjetti,
aS kveSa upp lagaskipanir á þinginu fyrir þá hluta ríkisins, er
ættu þar enga fulltróa fyrir raálum sínum, en þar aS auki væru
þingmenn öllum landsháttum og landshögum svo ókunnugir á Is-
landi, aS þeim yrSi þaS ábyrgSarráS, aS ákveSa um sjerstök
landsmál, en hitt væri mjög ósýnt, hverjar þakkir íslendingar
kynnu þeim íyrir störfin. Stjórnin yrSi sjálf aS fá sem beztar
skýrslur um öll mál, þar sem þeirra væri aS leita — eSa i land-