Skírnir - 01.01.1870, Page 186

186
FRJETTIR.
Dajimörk.
orSum um, hversu sorgleg tilhugsun faS væri, ef máliS j'rSi nú
lagt niSur eptir allt stímabrakiS í svo mörg ár, og ef menn ljetu
enar freku kröfur íslendinga fæla sig frá, aÖ gera þá frelsisins
aSnjótandi. Væri aSalmálinu komiS í rjettar skorSur, mundi hitt
fara sem liölegast, aS skipa um en sjerlegu málin. þaS ætti nú
aS vera ætlunarverk túngsins. aS koma eyjunni i rjett horf viS
ríkiS, en vildi stjórnin eigi beitast fyrir þessu máli, mundi hann
sjálfur hera þaS fram á þinginu. — J>etta efndi Lehmann nokkuru
síSar, en dómsmálaráSherrann tók aptur upp flest af J>ví, sem
bann hafSi svaraS viS fyrirspurnina, og sagSi hreint og beint, aS
stjórnin gæti ekki tekiS viS frumvarpi I.ehmanns. Frijs greifi,
forseti ráSaneytisius, kvaS von um, aÖ stjórninni mundi takast aS
koma málum íslands til góöra skila, J>ó hún færi annan veg, en
þann er Lehmann vísaSi á. Eptir skammar umræSar gaf Leh-
mann upp máliS, en þingiB fjellst í einu hljóSi á yfiriýsingargrein,
sem DavíS stakk upp á. J>ar kveSst þingiS gera ráS fyrir, aö
stjórnin haldi fram þeim aSalreglum um rjettindastöS íslands í rík-
inu, sem sje undirstaSa þess frumvarps, er lagt hafi veriB fram
fyrir aiþing, og vona, aS Island þurfi eigi lengur, en brýnustu
nauBsyn heri til, aS vera án þess forræSis og lögskapaBs frelsis,
er þvi sje fyrirhugaS. — Á undan þriSju umræSu ijárhagslaganna
kom til tjármálanefndarinnar (í ,,fólksþinginu“) brjef eSa uppá-
stunguskjal frá dómsmálaráSherranum um málefni íslands. í brjef-
inu er sýnt fram á, hvar þeim málum nú er komiB eptir síSustu
meSferS þeirra á alþingi, og aS stjórnin eigi nú þrjá kosti fyrir
höndum; 1, aB löggilda (meS samþykki ríkisþingsins) bæSi frum-
vörpin, sem lögS voru fyrir Alþing; 2, aS leggja fyrir ríkisþingiS
frumvarp, er aS eins tæki til stjórnarstöBu Islands í ríkinu; 3, aS
láta stjórnarmáliB liggja kyrrt um hríS aS svo búnu. Fyrsta ráöiB
þykir ráBherranum ekki tiltækilegt, þvi hversu góB sem frum-
vörpin kynnu aS vera í sjálfum sjer, þá væri mest undir þvi
komiS, aS íslendingar sjálfir könnuSust viö gæöin, en viS því væri
ekki aS húast. HvaS fjárframlagiS snertir, minnist rá&herrann á,
aS minna hlutanum á alþingi hafi einnig þótt of lítiö í lagt.
Hinn annar vegurinn er ekki heldur árenniiegur; þaS yrSi, sem
ráöherrann ætlar, nokkurskonar hálfkvæSisvegur, og þaB því