Skírnir - 01.01.1870, Page 213

Bandaríkin.
FRJETTIR.
213
livert barn geti fengiS þar kennslu kauplaust í öllum alraennum
fræSigreinum1. KeiknaS er, aS til skólanna muni ganga a8 sam-
töldu 450 mill. dollara á hverju ári, en tala jpeirra, er starfa aS
e8a standa fyrir kennslunni, er eigi minni cn 350,0002. — AuS-
vitaS er, aS vjer megum aS eins minnast á fáein dæmi um mikil-
fengi þeirrar þjóBar í öllum aSgjörSum, J>ar sem kjarkur, kunn-
átta og auBur3 haldast svo í hendur, sem í Bandaríkjunum, J>ar
sem andi mannsins leitar fyrir sjer aB kanna lög náttúrnnnar,
aS leggja nýja andlega þjóBvegi meS sama frelsi og fjöri, sem
lýsir sjer í öllu enu ytra fari. Vjer skulum enn nefna kristniboSs-
fjelag Ameríkumanna, er ver kristniboBinu til framgangs meiru
en milljón danskra dala á hverju ári, og hefir meir en 1300 manna
*) Um áhuga manna má færa j>að til dæmis, að í suðurríkjunum hafa
menn stofnað 4000 skóla fyrir börn og fullorðna menn af blökku kyni
síðan 1862.
2) Af j>eim eru konur 200,000, en það er citt af nýnæmisháttum j>ar vestra,
að konum er hlitt til j>ess meir en í nokkru landi öðru að laða hugi
barnanna til náms og góðra siða. Hjer er lika konum ætlað allt hið
sama nám sem karlmönnum, og við marga æðri skóla og suma há-
skulana stunda hvorutveggju nam og visindi i samfjelagi. Ginnig eru
(sjerílagi á seinni árum) komnir upp háskólar fyrir konur (eingöngu),
þar sem til húss, bókasafna og annara tilfanga hefir gengið svo rnikið
fje, að milljónum skiptir. — Læknisfræði hafa konur stundað í langan
tima við háskólana, og menn segja, að meir en 300 kvenna þjóni
læknaembættum í Bandaríkjunum.
3) I Skírni 1867 er minnzt á auð sumra manna, eða árságóða, sem hann
er metinn til skattgjalds. Vjer skulum enn geta nokkurra fleiri.
liræður í Connecticut, er Colt heita, handbyssnasmiðir, reikna árstekjur
sínar' lil 1,692,000 dollara. Sá maður í New-York, er Astor heitir,
til 1,079,000. Sumir ætla reyndar, að hann muni vera cinn h:nn
ríkasti maður í Bandarikjunum, og meta auð hans á 60 milljónir doll-
ara. Faðir hans var frá jjýzkalandi (Waldorf, þar sem þeir feðgar
hafa reist mikinn skóla og uppeldisstofnun fyrir fátækra manna börn),
en báðir hafa reist eina mestu bókhlöðuna, sem til er i Bandarikjun-
um, og Astorhouse er kölluð. Með bókasafninu hefir hún kostað
750,000 dollara. Annar maður er nefndur í Connecticut (Goodwin)
sem heiir í árstekjur 725,000 dollara) þá sei menn á ýmsum stöðum,
er hafa 3—400 þúsunda, eða þar yfir, 14 er hafa 2—300 þúsunda,
12 er hafa 150—200 þúsunda, 33 er hafa 100—150 þúsundaj og
svo frv.