Andvari - 01.01.1885, Blaðsíða 40
34
ódáðahraun.
parf til þess, nð gera rannsóknir í óbyggðum; ferðir
hans urðu því vísindunum að litlum notum, en hann
sýndi, hverju einbeittur vilji og dugnaður getur tilleiðar
komið.
fegar eptir fyrstu gosin úr Öskju (3. janúar 1875)
voru fjórir menn gerðir út úr Mývatnssveit til þess að gá
að eldinum1. ]?eir fóruá stað suður um Ódáðahraun 15.
febrúar og fengu gott veður og bjart. Skýrsla þeirra og
frásögn var þó rojög ónákvæm. ]>eir koroust upp í Öskju,
cn gátu ekki skoðað ncitt nákvæmar fyrir grjótfluginu úr
eldgosiuuog komust ekki að gígunum. Af frásögnþeirra má
ráða, að þá hafa gígirnir í suðausturhorni Öskju vcrið
að gjósa; vatn royndaðist úr vatnsgufum, og var þegar
farið að mynda tjörn, líklega þá sömu, sem er í jarð-
fallinu enn. Lýsingin er svo ónákvæm, að ekkert er
hægt að sjá um jarðfallið.
Um miðjan vetur 7. febrúar 1876 fór Jón porkels-
son í Víðirkeri við annan mann út í Öskju til þess að
skoða eldstöðvarnar þar. Fóru þeir frá Svartárkoti og
stefndu norðvestur í Dyngjufjöll, var veður gott framan
af degi og færð allgóð; komu þeir undir fjöllin í rökkri
og bjeldu síðan upp skarð í fjöllunum, er síðan heitir
Jónsskarð. I'á tók veður að versna, gerði á þá ofsa-
hvassveður með skarahríð, sandbríð og grjótílugi; er þoir
fóru heimleiðis, sáu þeir steina á fönnunum nærri lmefa
stóra. IJegar þeir voru komnir upp í fjöilin, reyndu þeir
að skyggnast um, en sáu ekkert fyrir myrkri, grófu þeir
sig síðan í fönn og sváfu um nóttina. Um morguninn
hinn 8. var bezta veður, skoðuðu þeir þá Öskju og lýsti
Jón eldstöðvunum fyrstur manna nákvæmlega. Voru
þeir 12 stundir fiam að gígunum og 11 til balia2.
fegar frjettir komu tii útianda utn hin stórkost-
legu eldgos, er urðu á íslandi 1875, þá gerði danska
1) Norðanfari 14. ár 1875, bls. 26.
2) Norölingur I. 1876, bls. 149—151.