Andvari - 01.01.1885, Blaðsíða 191

Enðurslcoðun stjórnarskrárinnar
185
yfir því, að það er ekki tilgangur minn með þessari
grein, að róa að nýrri sfcjórnarskipunardeilu milli ís-
lendinga og Dana, heldur þvert á móti stuðla til þess,
að sporna við því í tíma, að nýr kali, óánægja og gremja,
sem óneitanlega mun vera farið að verða ærið grunnfc á,
rótfestist og magnist að nýju á íslandi gegn frændum
vorum Dönum fyrir sakir þess, að þeir beri fyrir borð
sönn og eðlileg landsrjettindi og sjálfstjórn íslendinga.
Jeg held því bjer sem endrarnær fast fram, að það sje
jafnrjettisstaða landarina, og beggja þjóðanna, sem ein
geti tryggt heillavænlegt og blessunarríkt samband milli
þeirra, og að í því einu geti verið fólgin sönn og stað-
föst framfara- og frelsisuppspretta fyrir báðar þær jöfn-
um höndum. En stefna sú, sem nú er á löggjafar- og
stjórnarmálefnum íslendinga, er því miður langt frá því,
að vera slíkri jafnrjettisstöðu og sambandi samboðin, og
álít jeg mig því fremur knúðan til þess, að benda á
þetta, sem jeg átti svo mikinn þátt í varauppástungum
alþingis 1873 til þess að koma bráðabyrgðarsamkomu-
lagi á um stjórnarskipunarmál Islands, einmitt í því
skyni, að greiða götu fyrir slíku sambandi milli Islend-
inga og frænda vorra Dana, er jeg nú nefndi.
Vil jeg biðja þá, er lesa grein þessa, að hafa allt
þetta hugfast.
— Öllum er kunnugfc, að ríkisþing Dana einskorðaði
með lögum 2. jan. 1871 eigi að eins hina stjórnarlegu
stöðu íslands í Danaveldi, heldur einnig lagði úrskurð
á hinar alþekktu kröfur íslands til ríkissjóðsins. Hvoru-
tveggja þotta var gert, án þess fuiltrúaþing íslendinga
væri til þessa máls kvatt, eður að frumvarpið til þess-
ara laga væri lagt fyrir alþingi. Sá varð þá endirstjórn-
ardeilunnar milli íslendinga og Dana, sem staðið hafði
yfir meir en 20 ár; sú varð uppfylling jafnrjettis þess,
sem eptir hlutarins eðli og að sjálfsögðu var fólgið í
konunglegri auglýsingu 4. apríl 1848, er hjet jafnt
öllum þegnum Danakonungs þjóðlegri stjórnarskip-