Andvari - 01.01.1885, Blaðsíða 210
204
Endurskoðun stj órnarskrárinnar.
niðurlægingu |)jóðar vorrar, þjóðernis hennar og lands-
rjettinda, eigi hvað sízt liinnar íslenzku tungu, sem með
þessum hætti er hrundið úr því sæti, að geta heitið
lagamál íslands; því það leiðir af sjálfu sjer, að hinn
danski texti laganna, sem að öðrum kosti væri ónauð-
synlegur, hlýtur með svofeldri dómsskipun að sitja í
fyrirrúmi á æðsta stigi úrslitanna; en þetta ástand slær
aptur kynlegum blæ á löggjafarvald alþingis, sem semur
og samþykkir lögin á íslenzku en ekki á dönsku.
Jog heíi nú lítið eitt hent á og sundurliðað, hvern-
ig stjórnarskipun sú er í raun rjettri, sem vjer Islend-
ingar höfurn lifað undir eptir stjórnarskránni 5. jan.
1874, bæði livað uppruna og formlilið hennar snertir, og
oins efni hennar og ákvæði um hin æðstu landsrjettindi
vor, löggjafarvald, framkvæmdarvald og dómsvald í hin-
um viðurkenndu 'sjerstaklegu málefnum lands vors. Jog
fæ ekki betur sjeð, en að niðurstaðan sje sú, að Danir,
samþognar vorir, sjeu í reyndinni (do faoto) yfirskipaðir
oss og vjer háðir yfirráðum þeirra í öllum þessum grein-
um, aö því er viðvíkur löggjöf og stjórn í hinu danska
*>ríkisráði •> og »ráðgjafaráði», án allrar, fyrir mínum
sjónum, hugsanlegrar stjórnlagaábyrgðar fyrir alþingi,
og svo, eins og allir sjá og vita, hæstarjetti í dómsmál-
um. Jeg fæ ekki betur sjeð, en að löggjöf, dómar og
stjórn í liinum sjerstaklegu málefnum íslands, sjeu í
hinum æðstu stjórnarstofnunum Dana (constitionelle In-
stitutioner), sem hvíla í skauti þeirra stjórnarskipunar-
laga, er þeir einir í samkomulagi við konunginn
liafa sctt, sjeu í reyndinni svo samtvinnuð löggjöf, dóm-
um og stjórn þeirra, eigi að eins í hinum almennu mál-
um ríkisins, heldur einnig í hinum sjerstaklegu málefn-
um Danmerkur, að enginn annar greinarrnunur verði á
gerður, en sá, að hvorki tungumál vort nje stjórnlaga-
ábyrgð þessara íslands mála kcmst inn ylir vebönd þess-
ara stofnana.
Jeg get þess tiJ, að íleiri en jeg loiði sinn hest frá