Andvari - 01.01.1885, Blaðsíða 111

Odáðaliraun.
105
á dýpt. í berginu er dólerít, hvert lagið ofan á öðru,
eins og tröllahlöð; víða eru háir stuðlar, beinir upp og
niður, sumir skáhallir og einstöku bognir; gljúfrið er
dálítið krókótt með hvössum hornum, en aðalstefnan
pó allt af hin sama. Klettarnir næst fossinum eru
með dökkri gljáandi skán, par sem vatnið heiir barist
um þá. Af því vatnið í Dettifossi er mórautt jökul-
vatn, þá missist töluvert af fegurðunni; en fossinu er
einhver hin tröllslegasta sjón, sem maður getur hugsað
sjer. Tveir fossar eru neðar í Jökulsárgljúfrinu, Hafra-
gilsfoss og Vígabjargafoss, en þeir eru miklu mi'nni.
Nokkru fyrir vestan fossinn er laut, sem heitir Hraun-
dalur; þar hefir hraun ollið úr gígaröð frá suðvostri til
norðausturs; nær hraunið þaðan bæði nokkuð suður
fyrir fossinn og út á tunguna milli Hafragils og Jök-
ulsár; gígaröðin heldur áfram fyrir austan á; sjást þar
gígir og rauðar gjallhrúgur í stefnu til norðausturs;
einn af gígum þessum er á Hólsfjöllum, kallaður Kvenn-
söðull. Hafragil er hroðalegt gljúfur, sem gengur út í
Jökulsárgljúfrin, og er eins djúpt eins og þau. I3að er
eigi ómögulegt, að Jökulsá haii áður runnið út í Hafra-
gil; í Hraundal heíxr þá verið farvegur árinnar, en hún
breytt sjer, er þar kom eldur upp; þetta er þó mjög
óvíst. Aðalgljúfur Jökulsár liafa myndazt eptir að
hraunið rann, það sjest á gljúfurbörmunum fyrir neðan
Hafragilj; hraunið blásvart stingur mjögístúf við gráleitt
dólerítið fyrir neðan í gljúfurveggnum; hraunið er lijer
mjög þykkt; er þykkt þess að minnsta kosti þriðjungur
af hæð gljúfurveggsins. ltjett fyrir neðan Hafragil er
Hafragilsfoss, en all-langt þar fyrir neðan Vígabjarga-
foss; þar fellur áin mjög þröngt og væri liægt að brúa
bana þar, ef þar væri alfaravegur. fegar nær dregur
Svínadal, verður landslag við ána einkennilega fagurt
og svo stórkostlegt, að illt mun vera að iinna á íslandi
annað eins. Gljúfrin eru þar orðin breiðari og skorin
uiður í þverhnýptum stöllum; syllur og stallar niður