Andvari - 01.01.1885, Blaðsíða 113
Odáðahraun.
107
an af, svo gangarnir standa eptir. Frá Svínadal riðum
við niður að Ási í Kelduhverfi og svo að Byrgi. Standa
bæir þessir yzt í röndinni á hálendis-sljettunni, sem
smáhallar niður að sljettunum og eyrunum við mynnið
á Jökulsá. Hálendinu hallar jafnt og þjett alla leið
suður frá Yatnajökli niður í Kelduhverfi. Kelduhverfi
er æði-víðáttumikil sljetta, mynduð af framburði úr
Jökulsá. Ás hefir áður verið mikil jörð, en er nú lítil,
og hinir bæirnir í heiðarröndinni eru ailir smákot; þar
eru fjölda margir smáir og stórir eyðibæir og sjást rústir
þeirra; sauðlendi er þar gott, en slægjur engar og mjög
illt að ná í vatn. Pað eru munnmæli, að sljetturnar
efst í Kelduhverfi hafi áður verið starengi, en síðan liafi
hlaup úr Jökulsá oytt þeim og komið öllu í sand; áður
áttu efstu bæirnir þar slægjur, að því er sagan segir,en
þeir eyddust, er engin tók af. Meðal annars skoðaði jcg
Ásbyrgi. tar hefir stór landspilda sokkið og stendur
hamragirðing eins og skeifa inn í röndina á hálendis-
affallinu, en eyja stendur eptir í miðjunni, eins og hún
hafi verið hnífskorin úr; hún er þríhyrnd, eins og saum-
högg, og þverhnýptir hamrar á tvo vegu; en norður að
söndunum hallar lienni niður að jafusljettu. fessi slceifu-
lagaða sljetturæma milli eyjarinnar og efri hamragirð-
ingarinnar er mjög einkennileg; hún er marfiöt og all-
breið og lu'kt hömrum, 150—200 feta háum, á alla vegu,
Dema þar sem opin eru út beggja megin eyjarinnar. Dó-
lerít er í hömrunum, og lögin þykk; eru gjallskánir á
takmörkum laganna og sumstaðar holur með steinhvelf-
ingum yfir; í hvylftum þessum vaxa víða hríslur út úr
berginu og breiða limið um hamrana í kring. Botninn
á jarðfallinu hefir áður allur verið skógivaxinn, oghefir
því verið yndisfagurt í þessari stóru hamraborg, en skóg-
urinn hefir miskunnarlaust verið tættur og rifinn. Skógur
er þar töluverður enn, en þó eru hoilar torfur svo, að
eigi sjest annað en stubbar og merki eptir margar kola-
grafir. Innst í botni jarðfallsins (fjærst mönnunum) er