Andvari - 01.01.1885, Blaðsíða 207
Endurskoðun stjórnarskrárinnar.
201
3. Að sama brunninum ber, ef litið er til binnar
stjórnlagalegu ábyrgðar, som óaðgreinanleg or frá
nugmynd og eðli binnar lögbundnu (constitutionelle)
stjórnarsldpunar, eða lögbundnu einvaldsstjórnar. Allir
meðlimir ríkisráðsins, það er að segja allir hinir dönsku
ráðgjafar, geta hver um sig eingöngu borið ábyrgð
fyrir ríkisþingi Dana. Par á móti er það augljóst, að
ráðgjafi íslands í þess sjerstaklegu málum getur ekki
sem slíkur, þó bann í reyndinni hafi sæti í ríkisráðinu,
borið neina ábyrgð fyrir ríkisþinginu, því .löggjöfin í
þeim liggur fyrir utan verksvæði þess, og jafnóhugs-
andi virðist aptur hitt, að hann sem meðlimur ríkis-
ráðsins haíi ábyrgð fyrir alþingi í þessum málum, því
verksvæði þess (alþingis) er stjórnlagalega aðgreint
frá hinu almenna löggjafarvaldi, sem ríkisráðið er óað-
greinanlegur liður í.
Jeg fæ þannig ekki betur sjeð, en að það liggi
í augum uppi, að eins og sæti íslandsráðgjafa í ríkis-
ráði Dana svipti ísland yfir höfuð þeirri löggjöf út af
fyrir sig í hinum sjerstaklegu málefnum, sem því- or
skýlaust heitin og heimiluð bæði í stöðulögunum 2. jan.
1871 og stjórnarskránni 5. jan. 1874, þannig geti þetta
fyrirkomulag enga heimild haft í grundvallarlögum sjálfra
Dana, og með því sje sjer í lagi ekki tilhugsandi eða
vinnandi vegur að skipa fyrir um þá ábyrgð fyrir alþingi,
sem er og verður fortakslaust skilyrði fyrir allri lög-
bundinni stjórnarskipun. IJað leiðir því af sjálfu sjer,
að alþingi 1873 í hinni optnefndu varauppástungu staíl.
II. b. alls ekki gat haft þetta fyrirkomulag fyrir aug-
um, er þingið fór því fram, sem einu af aðalundirstöðu-
atriðum fyrir hinni væntanlegu stjórnarskrá, að sjer-
stakur ráðgjafi skyldi skipaður fyrir íslands mál, sem
hefði á b y r g ð í stjórnarstörfum sínum l'y r i r a 1 þ i n g i,
sbr. alþ.tíð. 1873 I. bls. 329—330, þar sem þotta atriði
er skýlaust útlistað fyrir konungsfulltrúa.
í*að sjer og hver maður, að þessu öllu slepptu, hve