Tímarit Máls og menningar - 01.11.1977, Blaðsíða 65

List og þrívídd
tækir ákvörðun um að beygja til hliðar þá mundi þessi formgangur einnig
beygja eins og samkvæmt lögmálinu.
En þá verður þér skyndilega hugsað til kenningar Einsteins um Ijósið
þar sem segir að aðdráttarafl stjörnu hafi áhrif á beina braut þess, sveigi
það af leið. Getur verið að þessi kenning eigi við hér? Eða þarf ekki að-
dráttarafl til?
Sem svar við þessu verður afmr breyting: Ljósþræðirnir þjóta skyndi-
lega saman í þéttan massa, teningslaga form sem líður hægt á undan þér
inn í myrkrið. Blá birtan er í flekkjum eða deplum og yfirborðið líkist
helst kvikmynd út úr fókus. Þú fylgir þessu fyrirbrigði eftir og bíður þess
sem gerist, því auðvitað gerist eitthvað, — annars værir þú ekki hér!
Og nú fer að skýrast sjónarsviðið, deplarnir þéttast og útlínur fiekkj-
anna skýrast. Skörp skil. Þú sérð nef sem þekur hálfan flötinn og fingur
sem þrýstir upp efri vör svo skín í tennur. Þetta fjarlægist til hliðar, andlit
kemur í Ijós, háls og búkur. Þú sérð að þetta er kona í nærskornum sam-
festingi og hallar sér yfir nakinn mann sem liggur á hvítu borði. Konan
tekur hendi á maga mannsins og ýtir upp stórri fellingu sem hún nuddar
nefinu við. Þessu heldur fram um stund. Þá stingur konan fellingunni upp
í sig og bítur í svo fast að kjálkavöðvarnir hlaupa í hnykla. Maðurinn
hreyfir sig ekki. Konan sleppir takinu, gengur út að vegg og nær í ljós-
myndavél til að festa þetta listaverk á filmu. Þú ætlar að halda áfram
för þinni en konan smeygir hendi um mitti þér og segir þér að fylgja sér
eftir því núna standi til að halda smá tölu yfir nærstöddu fólki.
Þið leiðist inn í stóran sal þar sem situr gáfulegur söfnuður. Konan
bendir þér að setjast en stígur sjálf í pontu og byrjar að tala:
I síðustu ræðu minntist ég dálítið á ósýnilegan snertiflöt í þrívíðu formi,
eins og þið munið, bylgjur og loftstrauma, og hvernig nálægð hlutarins
er bundin skynfærum okkar og tilfinningu. Hluturinn verður áfram til þó
að við fjarlægjumst hann. En fyrir okkur er það snertingin sem gefur
fyrirbærinu gildi. Þannig á efni, sem heldur lögun sinni óumbreytanlegt,
ótakmarkað líf, en efni sem breytist verður nýtt við hverja breytingu.
Til frekari skýringar skulum við hugsa okkur blindan mann á myndlistar-
sýningu, hann þreifar á hlutnum og skynjar formin næmum fingrum, en
um leið og hann hverfur á braut verður hluturinn aðeins minning, minn-
ing sem er á allan hátt frábrugðin hlutnum. Það má fullyrða að blinding-
inn hafi skapað huglægt listaverk við kynnin af því hlutlæga. En nóg um
þetta. Við skulum taka annars konar dæmi um tíma, biðtímann. Við bindum
287