Tímarit Máls og menningar - 01.11.1977, Blaðsíða 162

Paul Mattick
Lenínisminn og verkalýðshreyfing
vesturlanda
Paul Mattick fæddist í Berlín 1904. Hann starfaði sem verkamaður og tók virkan
þátt í pólitískri baráttu innan Þýskalands, þar til hann fluttist til Bandaríkjanna
1926. Þar hélt hann uppteknum hætti, en eftir síðari heimsstyrjöld hefur hann
helgað sig nær eingöngu ritstörfum og útgáfumálum.
Hin síðari ár hefur Mattick skrifað mikið um hagfræðileg málefni, og rit hans
Marx og Keynes. Takmörk hins blandaða hagkerfis hefur skipað honum sess meðal
helstu marxísku hagfræðinga nútímans.
Mattick er þó fyrst og fremst maður stéttabaráttunnar. Hann hefur ávallt barist
gegn kreddufestu og skrifræði, en varið sjálfsskipulagningu öreiganna. Rit hans og
ritgerðir um þau efni skipta tugum og hafa verið þýdd á fjölmörg mál.
Um leið og Mattick stendur traustum fótum í arfleifð hins byltingarsinnaða
sósíalisma, sem virkur baráttumaður í hálfa öld, hefur hann verið meðal þekktari
fræðimanna í þeirri endurreisn og framþróun marxismans, sem átt hefur sér stað
síðastliðin 10—15 ár.
Eftirfarandi grein er tekin úr safnritinu „Lenin. Revolution und Politik“ (Suhr-
kamp Verlag, Frankfurt 1970).
Lenínisminn er fræðikenning og fram-
kvæmd rússnesku byltingarinnar. Þó
gerðu Lenín og bolsévikar byltinguna i
nafni marxismans. I kjölfar hennar varð
til hugtakið marx-lenínismi sem heiti
yfir nútíma fræðikenningar og starfs-
hætti heimsbyltingarinnar og þar með
öreigabyltingarinnar í V.-Evrópu og N.-
Ameriku. Við samruna bolsévískra
starfshátta og marxískra fræða var fram-
lag Leníns einungis skipulagslegar við-
bætur sem í reynd fólust í afturhvarfi
til eldri og þegar úreltra skipulags-
forma sem einkennt höfðu byltingar-
sinnaða minnihlutahópa í barátttunni
um pólitísk völd. Lenín taldi sjálfan sig
384
bókstafsmann varðandi marxísk fræði
og gerði enga kröfu til að vera álitinn
frumlegur. Samkvæmt skilningi hans
var óhugsandi að ganga lengra en Marx,
og því reyndi hann ekki að ganga lengra
í fræðilegri vinnu sinni en að sýna fram
á að þróun veruleikans væri í fullu sam-
ræmi við kennisetningar Marx.
Marx hafði mótað kenningu sína um
öreigabyltinguna á þeim tíma þegar
nauðsynlegar hlutlægar forsendur henn-
ar voru enn ekki fyrir hendi, en í fé-
lagslegum mótsögnum auðvaldsskipu-
lagsins fólust samt sem áður möguleik-
ar slíkrar byltingar. 19. öldin var enn
skeið hinnar ófullgerðu borgarabylting-