Tímarit Máls og menningar - 01.11.1977, Blaðsíða 117

Skólar og skilningur
eins og hafist hafi skriðuföll og snjóflóð á þessum vettvangi, enda væri
langur uppi að telja alla menntaskóla landsins nú.
Blikur á lofti
Aðrar blikur — öllu alvarlegri en sjálf útþenslan — hafa þó verið á
lofti. Islenskt skólakerfi hefur verið í umtalsverðri endurskoðun. A það
verður væntanlega lagt eitthvert mat í síðara hefti þessa tímarits hvernig
tekist hafi breytingarnar með grunnskólalögunum. Einnig verður væntan-
lega síðar rætt um framhaldsskólafrumvarpið sem nú hefur verið lagt
fram. Hér skal aðeins á það bent, að það hlýtur að vera uggvænlegur
viðburður fyrir hinn borgaralega sjálfsskilning eða forsvarsmenn hans, ef
raunverulega tekst að opna öllum leiðir til framhaldsmenntunar. Skóla-
kerfið verður þess vanbúnara en hingað til að gegna síuhlutverkinu. Enda
stendur ekki á viðbrögðunum. Við heyrum næstum daglega á því klifað,
að það sé svo sem auðséð að hverju stefni: Það á að lcekka standardinn.
Þessi fullyrðing þarfnast dálítillar athugunar áður en lengra er haldið.
Hún á sér greinilega þá forsendu sem áður var nefnd, að til sé endanleg
skilgreining á inntaki menntunar. Það er með öðrum orðum eins og
spurningunni „Hvað er menntun?“ hafi verið svarað í eitt skipti fyrir
öll. Fá eru a. m. k. dæmin um að því sé hreyft að hugsanlega þurfi að
koma til breytingar á þessu inntaki. Þetta tengist greinilega skilningnum
á hlutverki skólanna, forsendurnar eru hinar sömu og fyrir setningunni um
upplýsingamiðstöðina. Ef vel tekst til kann breytt skólakerfi að smðla
að breytingu á þessum hugsunarhætti. Þetta óttast alllir svarthöfðarnir,
enda hafa þeir þegar gripið til vopna og reyna nú að kæfa í fæðingu
það sem þeir raunverulega óttast mest: Breyttan skilning á tilverunni.
Skilningurinn á þekkingunni
Sá skóli sem áreiðanlega þjónar reitasamfélaginu best er ógagnrýninn
upplýsingaskóli, skóli þar sem aldrei er efast um hvað sé sannleikur,
hvað séu staðreyndir. Lína langsokkur var einmitt að tala um þesskonar
skóla þegar hún fór að velta vöngum yfir örlögum landafræðikunnáttu
sinnar, ef einn halanegrinn í Astralíu tæki upp á því að reka upp tærnar.
Hvar var þá staddur sannleikurinn um íbúafjölda þeirrar heimsálfu?
Nú skal því ekki á móti mælt að allir þegnar nútímaþjóðfélaga þurfa
339