Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2010, Qupperneq 105

105
Á haustdögum 2008 hrundi (gervi)veröld Íslendinga. „Guð blessi Ísland“1
sagði forsætisráðherrann og mörgum varð ómótt. Í kjölfar þessara orða
Geirs H. Haarde í sjónvarpsávarpi 6. október 2008 blöstu við þjóðinni
gríðarlegar fjárhagslegar skuldbindingar, sem hún taldi sig alls ekki hafa
stofnað til. Fjölmenn mótmæli brutust út í samfélaginu, fólk skrifaði harð-
orðar greinar í dagblöð og bloggsíðurnar loguðu af heift. Að lokum komu
þúsundir manna saman fyrir framan Alþingi Íslendinga á Austurvelli til að
mótmæla ástandinu og kalla fólk til ábyrgðar. Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks
og Samfylkingar hrökklaðist frá völdum og ný félagshyggjustjórn leit
dagsins ljós. Þegar þessi grein er skrifuð ríkir enn mikill tilfinningahiti
meðal Íslendinga enda streða stjórnvöld enn við endurreisn efnahagslífsins
og hið svokallaða „nýja Ísland” er aðeins í óljósri mótun.
Á slíkum tímamótum þykir vert að íhuga, endurhugsa og velta fyrir sér
hvaða stefnu skuli taka. innviðir samfélagsins hafa vissulega margir verið
teknir til skoðunar2 en hvað með menninguna? Hvaða dansspor mun hún
taka í hrunadansinum? Hvernig hafa til dæmis íslensku söfnin sem sérhæfa
sig í varðveislu menningaminja brugðist við þessum hræringum? Hvaða
erindi eiga þau á slíkum tímum?
Í þessari grein verður sjónum einkum beint að menningar- og minja-
söfnum og hugað að samfélagslegu/pólitísku hlutverki þeirra. Hinir ýmsu
kennimenn innan safnafræða hafa um nokkuð langt skeið velt ámóta
spurningum fyrir sér og þá sérstaklega í tengslum við hið óræða hlutverk
1 „Ávarp forsætisráðherra vegna sérstakra aðstæðna á fjármálamarkaði“, 6. október
2008, Reykjavík: Forsætisráðuneytið, 2008. Vefslóð: http://www.forsaetisrad-
uneyti.is/radherra/raedurGHH/nr/3034. Sótt 10. apríl 2010.
2 „Skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis“, Alþingi. Vefslóð: http://rna.althingi.is/.
Katla Kjartansdóttir
Mótmælastrengur í þjóðarbrjóstinu
Ritið 1/2010, bls. 105–121