Skírnir - 01.01.1974, Qupperneq 63

SKÍRNIR
HÚS í HÓMILÍU
61
og þar með vaknaði áhugi minn á því að kanna svo sem unnt væri
texta kirkjudagspredikunar hómilíubókar með tilliti til byggingar-
sögu. Hér er komið að einu mikilvægasta atriði þessa máls. íslend-
ingur skilur texta kirkjudagspredikunar öðruvísi en útlendingar.
Hann sér á annan hátt fyrir sér uppbyggingukirkju hómilíubókanna
en sá, sem alinn er upp á erlendri grund.Ég er ekkiþar með að segja
að Guðbrandur hafi algjörlega rétt fyrir sér í uppdráttum þeim er
hann hafði forsögn um, heldur hitt að honum verður það enginn
vandi að sjá í anda aðaleinkenni á uppbyggingu þaks téðrar kirkju:
Hvarvetna þar sem hann fór um sveitir ættlands síns rakst hann
einmitt á slíkar þakgerðir.
Norskir fræðimenn hafa gert stafkirkjum síns heimalands rækileg
skii. Kynslóð fram af kynslóð. Frumherji í þeirri rannsókn er
Lorentz Dietrichson. Verk hans „De norske stavkirker“ er grund-
vallarrit, sem yngri menn byggja enn á. Snemma í bók sinni ræðir
Dietrichson um kirkjudagspredikun hómilíubókanna, eða réttara
sagt um lesmál þeirrar norsku. Það, sem skiptir máli fyrir þetta
skrif er, að hann gerir enga athugasemd við orðalag eða lýsingu
hómilíunnar um gerð þaksins. Að mínum dómi hefur honum yfir-
sést í einu mikilvægu máli og þar með öllum þeim norsku fræði-
mönnum, sem síðan hafa tekið orð kirkjudagspredikunar til at-
hugunar með tilliti til byggingarsögu. Ekki er ég að áfellast þá.
Menn sjá einungis það, sem þeir búast við að nema. Norskir fræði-
menn eru aldir upp við stafkirkjur með sperruþaki. Hvernig ætti
þeim þá að geta dottið í hug að á þeim hefði verið ásaþak í eina
tíð?
Og nú er komið að lokum formála. Mér sýnist að lýsing kirkju-
dagspredikunar bendi eindregið til að margumrædd kirkja sé með
ása- en ekki sperruþaki og um það efni á bréf þetta að fjalla. Ef sú
niðurstaða reynist rétt, þá sýnist mér ekki geta verið nema um
tvennt að ræða: Annaðhvort hafa staðið kirkjur í Noregi með
ásaþaki, sem nú er svo gjörsamlega horfið að enginn norskur fræði-
maður hefur leitt hugann að því, eða hin svokallaða norska hómi-
líubók er íslensk. Ég viðurkenni að þetta er nokkuð glannalega
ályktað í upphafi máls, en gott getur verið á stundum að hrista upp
í sjálfum sér og öðrum með dulitlum öfgum, það skerpir sjónina og
eflir viljann til að vinna. Auðvitað er þetta álitamál, sem hér á