Skírnir - 01.01.1974, Síða 94
88
HÖRÐUR ÁGÚSTSSON
SKÍRNIR
skera úr um, hvor þessara möguleika sé réttur. Kannski báðir. Mér
skilst á þeim fræðimönnum, sem best þekkja til máls og skriftar á
12. öld, að þeir telji hómilíuna í Arnasafni, merkta AM 619 4to, al-
norska. Ef hitt væri réttara að ásaþak hafi verið á norskum staf-
kirkjum í upphafi og sú gerð verið höfð að viðmiðun í lýsingu
kirkjudagspredikunar á norskri grund á ofanverðri 12. öld, hvað
er þá að segja um hina klassísku aldursgreiningu norskra staf-
kirkna?
Ég vildi óska að þetta bréf yrði til þess að auka enn umræðu og
rannsókn á norskum stafkirkjum, þessu stórfenglega og frumlega
afreki frænda okkar forðum, afrek sem á sér svo skemmtilega sam-
svörun í íslendingasögum, þar sem á háðum stöðum renna saman í
gullna heild heiðinn norrænn andi og latnesk kristni komin sunnan,
gullin heild á gullnum tíma.
1 Framangreind vitneskja um handrit hómilíubóka er fengin í grein Hans
Bekker-Nielsen: The Old Norse Dedication Homily, sem birtist í Festschrift
fiir Konstantin Reichardt, Bern-Miinchen 1969. Hér skal í eitt skipti fyrir
öll vitnað til ágætrar ritskrár Bekker-Nielsens um öll nýleg rit sem máli
skipta fyrir skilning á kirkjudagspredikuninni.
Sjá einnig Nordisk Kulturhistorisk Leksikon: Homilier.
3 Texti er úr norsku hómilíubókinni, tekinn eftir Oluf Kolsrud: Messuskýr-
ingar I, Oslo 1952, og hann færður til nútíma stafsetningar.
3 Lorentz Dietrichson: De norske stavkirker, Kria 1892, bls. 28.
4 Anders Bugge: Norske stavkirker, Oslo 1953, bls. 15.
5 Peter Anker: The Art of Scandinavia I, London 1970, bls. 379.
0 Valtýr GuSmundsson: Privatboligen pá Island i Sagatiden, Khöfn 1889,
bls. 132-133. Sjá ennfremur: G. C. Schultz: Fra Nationalmuseets Arbejds-
mark, 1942, bls. 7-8 og bls. 11 og P. Norlund: Trelleborg í Nordiske
Fortidsminder IV Kh. 1948, bls. 82.
7 Safn til sögu íslands V, bls. 172.
8 Op. cit., bls. 174-175 neðanmáls gr. 11.
9 Aage Roussell: Farms and Churches in the Mediaeval Norse Settlements
of Greenland (í Meddelelser om Gr0nland Bb. 89), bls. 115.
10 Johan Fritzner: Ordbog over det gamle norske Sprog, Kria 1886-96. Sjá
undir viðkomandi orðum sem birtast í lesmálinu.
11 Máldagasafn Odds Einarssonar, AM 66a 8vo, og J. Sig. Skjöl úr tíð 0. E.
1589-1630. Ólafsvellir 1628: „Þil á milli skála og búrs með hurð og dyru-
stöfum drótt og undirstokk.“ Þverstokkur er þetta tré einnig kallað, sem
og undirstokkur.
12 Sturlunga saga, Rvík 1946 I, bls. 288.