Skírnir - 01.01.1974, Blaðsíða 156
150
ÓLAFUR JÓNSSON
SKÍRNIR
inden den lukker,“ sagde han t0vende, gik som i Tanker ud i Entréen - stak
saa igen Hovedet ind ad D0ren. „Og dig - lille Antonie - har jeg saa ikke
mere Brug for“ (70).
4
Það er kunnara en frá því þurfi að segja, að Aðventa er saga reist
á sönnum heimildum, sönn saga mætti kannski segja. Sjálfur hefur
Gunnar Gunnarsson gert grein fyrir upphafi og aðdraganda Að-
ventu á þessa leið:
Sú saga fór á kreik sumarið 1931 og þó snöggt um styttri, að'eins fáar opnur
í Julesne, undir fyrirsögninnt Den gode Hyrde. Ameríkanar endurskírðu hana
þannig tíu árum síðar, án þess að vita um frumheitið.
Sagan er byggð á frásögn Fjalla-Bensa af frægum svaðilförum á Mývatns-
öræfum og sönn að kalla. Það er haft eftir Benedikt Sigurjónssyni, að flest
sé satt í henni og ekkert fjarri sanni, og því um sálhrif að ræða. Að smala-
maðurinn einstæði sýndi þá stórmennsku, að meðganga hugarflug og ábæti
ýmiss konar, er höfundi heiður, sem hann vill ekki láta í skiptum fyrir neina
aðra útnefning.13
Aðventa er stutt saga, frásagnarefni hennar, ytri atburðir sem
sagan greinir frá og fólk sem hún lýsir, í sjálfu sér ofur-einfalt. Og
hér er hráefni veruleikans í skáldskap einu sinni svo aðgengilegt sem
á verður kosið. Frásögn Fjalla-Bensa, sú sem Gunnar vitnar til,
birtist sem sé í Eimreiðinni snemma árs 1931, grein sem nefnist I
eftirleit, eftir Þórð Jónsson, en þar er frásögn „af einni eftirleitar-
ferð Benedikts eftir því, sem hann hefur sjálfur sagt þeim, er þetta
ritar,“ segir þar.14
Þegar grein þessi er rituð er Benedikt sagður 54ra ára að aldri,
annálaður fyrir svaðilfarir um Mývatnsöræfi og hafi hann allra
manna oftast farið í eftirleitir þar um slóðir, eða 27 ferðir alls.
Þetta kemur hvortveggja heim við Aðventu, aldur Benedikts og
ferðafjöldinn, og er þar heilmikið lagt upp úr þessum staðreyndum
sögunnar eins og lesendur muna. Hitt her aftur á móti á milli hinn-
ar sönnu sögu og skáldsögunnar, að ferðin sem Þórður Jónsson
greinir frá var í raun farin nokkrum árum fyrr, eða á aðventunni
1925.
Þetta dæmi, þótt lítið sé, má kannski verða til marks um aðferð
Gunnars Gunnarssonar í Aðventu. Staðreyndir eru efniviður hans
sem hann er þó frjáls að fara með eftir þörfum sínum, víkja við í