Skírnir - 01.01.1974, Qupperneq 151
SKÍRNIR
KASTA BRAUÐI ÞÍNU Á VATNIÐ
145
Men Livet er saa mangelund ... Tilsidst sidder man blind, sidder i M0rke.
Og venter. Bare venter. Venter paa hvad? Paa et endnu stprre Mprke maaske.
Eller paa Lys? Et meget stort Lys? Hvem ved (5).®
Það er þessi mikla nálægð við söguefnið sem í fyrsta lagi auð-
kennir frásögnina á Blindhúsum, innileikinn í öllum hennar ein-
faldleika. Sagan segir frá engum minnisverðum tíðindum, fátt um
fólk og atburði, hún einbeitir sér að blindu mönnunum tveimur,
Sigurbirni og Hirti og þeirra nánustu, Þórgunnu og Hallgerði, kon-
unum þeirra, og Lúðvíku, dóttur Sigurbjörns og Þórgunnu. Aðrir
sem nefndir eru til sögunnar - Jón á Gili, Stebbi utanbúðarmaður
- eru aukapersónur, hlutverk þeirra aðeins að miðla sjón og
skilningi á hinum blindu og húsi þeirra. I rauninni má segja hið
sama um kvenfólkið í Blindhúsi, svo ljóslifandi sem lýsing þess þó
er; en þeim Þórgunnu og Hallgerði er í fyrsta lagi lýst til skýringar
á mönnunum þeirra sem þær eru óaðskiljanlegar orðnar eftir langan
hjúskap, orð og æði mótað af sjálfu sambýlinu. Og efni sögunnar
er að gera grein fyrir þeim Sigurbirni og Hirti, innra lífi fremur en
neinu sem fyrir þá ber eða hefur borið, skrá hugblæ, geðhrif, til-
finningar sem er ekki nema að litlu látið uppi í berum orðum, oft
með eigin orðum sögufólksins eða fjarska nærri því. Nú eru dagar
myrkursins, þeir sem á eftir koma ævinni, og þeir verða margir.
Hér fer ekki allténd mikið fyrir sögumanni upphafsorðanna, en
það er auðvitað ljóst, ef að því er gáð, að hann er hvarvetna ná-
lægur, og má greina hann að starfi í skipan atvika, orðræðu, skyn-
hrifa í sögunni, og sviðskiptum hennar. Hann hefur ekki á sér neitt
yfirskin „epískrar hlutlægni“ en rýfur óhikað samhengi frásögunn-
ar og talar eigin rómi ef á þarf að halda. En yfirleitt er hann f j arska
nærri staddur sögufólkinu, nærgætur um hagi þess, sér það aldrei
úr öllu meiri fjarska en Sigurbjörn í upphafi sögu.
Lúðvíka gegnir heilmiklu hlutverki í Blindhúsum þótt hún komi
ekki mikið beint við söguna. Það er skýrt fram tekið hversu ná-
komin hún sé föður sínum. Snemma í sögunni er Sigurbjörn að
tala til hennar, fá hana til að vakna; sjálfur er hann mesti morgun-
maður. Og allt í einu er sagan þar. Lúðvíka gegnir föður sínum:
- men bliver saa alligevel liggende lidt endnu; bliver liggende en Stund
derinde i sit Kammer mod 0st, som Solen fylder - den velsignede Morgensol;
bliver liggende og tænker paa, at her i dette lune Hus med de venligt store
10