Víðförli - 01.06.1950, Page 44

42
VÍÐFÖRLl
önnur fyrirbæri í lífheiminum. Loks er þess að geta, að þegar á
þaS er litiS, hve lítiS af orku og afli í efnisheiminum verSur
aS engu, þá virSist trúuSum mönnum ekki gott samræmi í full-
yrSingum efnishyggjumanna, aS hin mesta og æSsta orka, sem vér
þekkjum, mannsandinn, verSi aS engu, þótt hann hætti aS starfa
í heiiafrumunum.
Vér verSum aS halda áfram. Efnishyggjumenn munu segja. að
hvað sem guSstrú og ódauðleikatrú líður, þá séu ýmis atriði í
hinum kristnu trúarbrögðum, sem reki sig á vísindin og samrým-
ist ekki vísindalegri hugsun. Iíér er hið víða svið, þar sem van-
trúarmönnum hefur löngum þótt vænlegt að vega að kristindóm-
inum og talið sér auðveldast að sigra, enda eru hér ýmis þau
atriði, þar sem rökræður komast ekki að.
Kenningum kristindómsins má skipta í 2 aðalflokka að þessu
leyti. í öðrum þeirra eru m. a. þær kenningar, eða þau atriði,
sem ég hef þegar nefnt, svo og t. d. siðaboS kristindómsins. Þar
er hægt að meta og vega og rökræða. í hinum flokkinum eru
leyndardómarnir, mysteria. Um þá er ekki hægt að rökræða.
Þar verður trúarhugsunin og trúartilfinningin að ráða því, hvern-
ig skilið er, hvað er tekið eða eftir skilið. Gildi þeirra er ekki
fólgið í auknum skilningi, aukinni þekkingu og rökrænu eðli.
heldur snertir það og verkar á aðrar hliðar sálarlífsins. Sú hefur
og orðið raunin á, að þegar tekið er að skýra þessi atriði, þá hafa
skoðanirnar orðið skiptar, og hefur af því leitt ýmsan sorglegan
og óþarfan ágreining og klofning innan hinnar kristnu kirkju.
En þar eru þaS mennirnir en ekki kenning og líf Krists, sem á
sökina. Þótt vantrúarmenn telji sig hafa sigrað oft og einatt og
hrundið þessum trúaratriðum með rökvísi, þá, hafa þeir ekki
þar með sigrað í þeirri viðureign. Það má líkja þeim viS óvit-
ann, sem kastar frá sér gimsteini, af því að hann þekkir hann
ekki og kann ekki að meta gildi hans. Það eru ekki öll verSmæti
vegin á vog vísinda og þekkingar. í því sambandi má benda á
listirnar. Þær eru viðurkennd og mikilvæg verðmæti, en gildi
lista og listaverka er á öðru sviSi en gildi vísinda og þekkingar.
En þaS er fleira, sem efnishyggjumenn hafa í fórum sínum