Skírnir - 01.01.1870, Qupperneq 8

8
INNGANÖUR.
auðsætt, aS konungveldi8 og kvaðir aldarinnar fara sitt í hverja
áttina“. Undanfarin ár er í J>essu riti minnzt á kenningar lýS-
valdsmanna, sem t>ær hafa komiS fram á fceim fundum, er þeir
kalla „fri8arvinafundi“. En þeim þykir, aÖ þjóSafriSur í NorSur-
álfunni sje undir engu meir kominn en því, aS konungveldinu
verSi hvervetna steypt og aS þjóSirnar gangi eptir þaS í ein
bandalög fyrir alla vora álfu. þó aS slíkur boSskapur stefni aS
svo háleitu áformi sem friSurinn er, er sá hængur viS hann, aS
boSendurnir sjálíir örvænta, aS slíku verSi framgengt utan meS
stórkostlegustu byltingum. Tbiers, hinn nafnfrægi sagnaritari
Frakka, hefir spáS því, aS NorSurálfan eigi voSalegustu byltinga-
storma fyrir höndum áSur þessari öld lýkur. Hann efast ekki
um, aB þeir muni rísa af ráSum lýSvalds- og þjóÖvaldsmanna, aS
þeir verSi bæSi skæSir og langvinnir, og aS hjer muni fara sem
tíöum ’ fyrri, aS menn heimta þaÖ hálft aS eins, er meS ofsa er
unniS og byltingum, þvi þjóÖirnar þurfi til alls umskapnaSar
langan tíma. Eigi aS síSur ætlar hann — og í því verSur hann
þá samdóma „friSarvinum11 —, aS aílt stillist í gott hóf um síöir,
aS eptir byljina komi blíÖa friöarins, aS mönnum þá smámsaman
fyrnist allur hinn eldri bragur, en upp rísi og hljóti viögang sú
ríkisskipun, er hann kallar „þjóSveldi hagfræSinnar11.
Termopjlæ ást yðar til ætljarðarinnar. Storma sáiarinnar lærið þjer
að þekkja í skáldritum Eskýlusar og Sofokles, lög og frumreglur töl-
vísinnar og stærðafræðinnar nemið þjer af Euklídes, guðvísi af Ari-
stöteles, heimspeki af Plató — og svo mætti virðast, sem vofur þeirra
Eskines og Demosþenes svíli um þessa sali, lítandi á oss döprum
augum, af þvi ræðumenn vorra tima hafa ekki öðlazt enn helga eld
mælskunnar, er þeir einir hljöta, sem eru börn þjóðveldisins. Hvaðan
kom samvizkufrelsið og frjáls verzlun ? Frá þjóðvaldsriki Hollendinga.
Hvaðan er sprottið vald Englendinga á hafinu? Frá þjóðvsldsstjórn
þeirra. Hvaðan áhrif Frakklauds á allan heim ? Frá þjóðvaldinu.
Hverir hafa Ijpt mannkyninu á æðra stig við það, er þeir lýstu í helgi
rjettindi hvers mannsY Ibúar þjóðvalds-bandaríkjanna i Vesturheimi.
Ilvert eigum vjer að rekja til upptaka kenningarnar um frumforræði
fólksins? Til Genefu, þjóðvaldshorgar Svisslendinga”. — Hefði Ca-
stelar verið kunnugur þjóðvaldstímum íslendinga, hefði hann mátt
nefna skáldmennt þeirra og sögiimcnnt, og þau áhrif, er þclta hefir
haft á þjóðlíf Norðurlanda.