Skírnir - 01.01.1870, Qupperneq 39

Englatul.
FRJETTIR.
39
mínkaS á síSustu árum. Líkt fór fyrir nýmælum um eignarrjett
giptra kvenna, eSa íullan ráSarjett á því, er þær hafa til bús
eða vinna sjer inn. Meiri liluta efri deildarinnar þótti hjer vel
frekt í fariS, og vildi a8 eins, a8 konan mætti neyta þessa rjettar,
ef bóndi hennar vanrækti skyldur sínar vib heimilib og sæi hvorki
henni nje börnum þeirra borgi8. Uppástunga um afnám dau8a-
hegninga var enn felld í neSri deildinni (me8 118 atkv. gegn 58).
12. dag águstm. gengu menn af þingi.
þegar hjer var komið sögu vorri, var en nýja þingseta
byrjuS (8. febr.), og voru þegar upp borin af hálfu stjórnarinnar
tvö nýmæli til laga, er miklu þykja varba, e8a til nýrra skóla-
laga á Engiandi, og til nýrra landsleigulaga fyrir írland. I
frumvarpínu til skólalaganna er farið fram á, a3 hrepparnir stofni
þar skóla , er þeirra er vant, seti nefnd manna (,,skólará8“) til
umsjónar, er heimti skóiaskatt af hreppsbúunum og veiti þeim
börnum kennslu ókeypis, sem eru af fátækum foreldrum. Enn
fremur skal nefndinni heimilt, a8 skylda foreldrana (e8a fóstur-
foreldra) barnanna til a8 láta öll börn'milli 5ta og 12ta árs
ganga í skólana. A8 þau lög komi í gó8ar þaríir á Englandi
má rá8a af því, er svo opt heíir veri8 sagt á þinginu um upp-
fræ8ingar ástand — e8a rjettara mælt, um fáfræSi og vankunn-
áttu alþý8unnar. í skýrslum er svo greint frá, a8 í hernum
kunni 57 af hundra8i hvorki a3 lesa e8á skrifa, og á meSal
sakamanna sje þa8 vart 4 af hundra8i, er kunni a& lesa á bók.
A mörgum stö8um standa skólahúsin au8 og tóm, og börn verk-
manna hafa aldri heyrt nafn Gu8s nefnt utan i munneiSum.
Landsleigulögin er önnur a&altilraun Viggastjórnarinnar a8 rá8a
bætur á högum írlendinga og leysa þá undan þeim ánau8arkjör-
um, er þeir í margar aldir hafa hlotiB undir a8 búa. Mönnum
er kunnugt, a8 nálega allar fasteignir landsins — eignir ennar
kaþólsku kirkju og jarSeignir írskra stórbúenda — voru dregnar
undir ena prótestantisku kirkju, e8a seldar í hendur enskum e8al-
mönnum, einkanlega þeim, er vel höfSu gengi8 fram, þegar laudi8
var sótt me3 herskildi — er svo opt bar a8 á miSöldunum og
lengi fram eptir — en einkanlega og til fulls þá, er Cromwell
haf8i gjörunni8 landi8 eptir hörSustu og grimmilegustu atfarir.