Norðurfari - 01.01.1849, Blaðsíða 82

84
NOllBURFARI.
væri hin almenna skynsemi manna fnllkomlega nóg til að vinna
þær, og það er ekki ncma heimska að ímynda sjer að hún nokk-
urn tíma verði undir á endanum. Líti menn til Englands og
Bandaríkjanna I í hinu fyrra landi eru að minnsta kosti eins mar-
gir verksmiðjumenn og eins mikil fátækt eins og á Frakklandi,
og þó þróast þar ei eða hræðist nokkur sameignarlærdóm — og
hvers vegna ? Af því stjórnin er ei svo heimsk að ofsækja menn
fyrir álit sitt, en er strav fús, til að rcyna að bæta úr því, sem
skynsamlega er kvartað um. I Bandaríkjonum lagði Bobert Owen
einu sinni fram frumvarp sitt til fjelags-skipunar manna meðal á
þingráðinú i Washington, og ráðherrarnir tóku því vel eins og hverju
öSru máli, og sýndu honum með alvöru vitleysurnar í því, svo
hann tók þaS aptur; þeir hröktn orð meS orðum en ekki sverðum,
og æptu ekki eins og Frakkar aS hjer væri kominn maður, sem
hugsaði háskalega og ei mætti leyfa aS tala, en bezt væri að kasta
strax í dýflissu. En um Pius páfa geta menn nú ei neitað því,
aS hann átti örðugan starfa fyrir höndum, þar sem hann átti aS
reyna að sætta skynsamlega stjórn viS klerkavalð, sem heldur cr
henni fjærskylt. Sú stjórnarskrár mynd, sem hann hafði gefiS 14.
Marz fullnægði mönnum heldur ei lengi, og einkuin bar á óánægju
þegar hann skoraðist undan að segja Austurríki stríð á hendur
eins og aðrir höfðingjar á Italíu. Hann varð þó þá að láta undan
og velja sjer nýtt ráðaneyti 3. Maí, og voru helstir í því Mami-
ani greifi og Galetti málafærstumaður, frjálslyndir menn; en um
sama leiti sagði hann á leynilegri ráSstefnu, að strið væri öldungis
á móti sannfæringu sinni, og þegar hann var svona veill gátu
menn ei búist við góðu. Hið frjálslynda ráðaneyti hjelt sjer heldur
ei lengi cptir að Austurríkismenn voru búnir að sigrast á Upp-
Italíu, og 12 Agúst kom nýtt í þcss stað, og var höfuðmaðurinn
í því Rossi greifi, vinur Guizot’s og illa liðinn yfir alla Italíu,
því hann hafði átt þátt í svikaráðum Louis Philippe’s við Itali
og Svyzverja.
I Neapel hafSi Ferdinandur konungur líka orðið að láta
undan í öllu, og jafnvel senda nokkuð al' liði sínu móti Austur-
ríkismönnum og láta flota sinn sigla upp í Adríuhaf ásamt hinum
sardinska. En eins og byltingarnar höfðu byrjaS í ríki hans, svo
byrjaði þar nú líka apturhvarfið til hins verra. fiegar fyrsta þingið
var sett 14. Maí neituðu margir aS samþykkja stjornarskrár frum-
varpið eins og þaS væri, cn það heimti konungur af þeim; út úr
þessu varS uppreisn, og vann konungur í henni, því hann hafði
með fjegjöfum fengiS með sjer lazzarona (letingjana), sem nóg er
til af í Neapel. J>á kallaði hann aptur herlið sitt úr Upp-Italíu
til þess aS hafa þeim mun meira móti Kalabríu, sem líka hafði
gcrt uppreisn, og þegar hann var búinn að bæla hana niður mátti
heita hann væri orðinn einvaldur aptur. En áður enn þetta varS
höfðu Síkileyingar sagt sig undan Ferdinandi, sem þeir kölluðu
il re bombardatore (skotkonunginn), og allri Bourbon’s ætt, og