Norðurfari - 01.01.1849, Blaðsíða 124

126
NORÐURFAKl.
allir menn sama rjett, og að höfðingjar' að eins hafa þá skyldu
fram yfir a5ra að sytja í æðri málstofunni og ráðgast um gagn
og nauðsynjar lands síns. jbeir hafa ekki nein af hinum heimsku-
legu og hatramlegu rjettindum, sem hinir rangncfndu göfugu menn
í einvaldsríkjum hafa haft, sem að eins hafa verið öðrum til
byrði og sjálfum þeim til andlegs niðurdreps, en hvorki lýðum
nje löndum til gagns. Á Englandi hafa höfðingjar æfinlega, segir
De Lolme, allt öðruvísi enn annarstaðar gjörst oddvitar þjóðarinnar
möti harðstjórn og cinokan, og því hefur þar aldrei getað átt sjer
stað neitt heimskulegt hatur milli göfugra og almúgamanna.
Enskir höfðingjar hafa aldrei verið þeir gikkir sem falshöfðingjarnir
á meginlandinu, að álíta sig annarar tegundar og æðri skepnur
cnn aðra menn, og almcnningur á Englandi hefur þá ei heldur
verið svo heimskur og smásmuglegur, að öfunda þá af nafninu
Lord heldur enn menn á íslandi öfunda andlegrar stjettar menn
af að vera kallaðir Sjera. En það er til Iítils að vera að prjedika
um þetta fyrir þeim, semrei geta fundið það af sjálfum sjer, og
vjer vonum svo góðs, að Islendingar geti það. jreir þekkja þó að
minnsta kosti úr sögonum, hvað sannir hófðingjar eru: Hallur af
Síðtt, Egill Skallagrímsson og Njáll, og ef enskir höfðingjar ekki
eru líkir þessum mönnum, þá eru engir það. England sjálft ber
bezt vitni um hvílíkir þeir hafa verið, og er Ijdsastur vottur þess,
* Með höfðin<ijum ineinum vjer hjer einungis jafningjana (peers"), sem
eíga erfðaljen í landinn. Peir einir eru rjettir lávarðar og öll einkarjettindi
þeirra eru þau, að mpga sitja í a*ðri malstofunni; en ættingjar þpirra, neina
elzti sonur þegar faðir lians deyr, liafa eins og á að vera öldungis engin
rjettindi fram yfir aðra, og þó þeir sjeu kallaðir lfivarðar þá er það einungis
i kurteysis skyni (lords by the courtesy of England). Annars höfum vjer
ei haldið svo mikið með enskuin höfðingjum af þvi vjer álituin, að allt eigi
að vera annarstaðar eins og í þeirra landi, en af því að vjer erum sannfærðir
um, að þar sem höfðingjar liafa verið til, sem einsog sagan sýnir og eðlilegt
er hefur verið í ilestum löndum, þá liafi það land verið betur farið þar sem
höfðingjonuin tókst að sporna við einvaldinu og draga alinúga upp til sin>
heldur enn liitt, þarsem einum manni tókst að gjöra alla að jöfnuin þræluin
sínum. I*ó ekki sjeu f upphafi nema fáeinir menn í hverri sveit, sem ráði
öllu þar, þ;í segjuin vjer þo að það sje mikJu betra enn ef einn maður stjórn-
aði henni í nafni alvalds yfir öllu landinu; þvi í því er þo fólgin undirrotin
og vegurinn til frelsis , þar sem liitt að eins er fyrirboði dauðans. Sveitar-
höfðingjonuin sjálfum má ef þeir eru skynsamir þykja mest undir því komið
að ala upp almuga og gera hann hluttakandi í rjettindum s/num til þess f
hontun að Iiafa stoð móti kuganinni að ofan, þar sem einvaldinum og em-
bættismönnuin lians (bureaukrötonum) verður einungis að vera uin að gera
að ktíga og drepa niður allt andlegt líf og upplýsingu. Að neðan og upp,
er hinn eðlilegi gangur alls vaxtar og frainfara, en einvaldið byrjar að ofan
og verður þvi' að stefna niður eptir þ. e. láta þegna sína sökkva æ dýpra i
fávizku og spillingu, og í þessu liggnr hið hemjandi og deyðandi ail þess.
Frakkland fyrir gömlu byltinguna (og ef til vill enn), og Riíssland eru dæmi
upp á slíka stjórn, þar sein Éngland og Magyaraland eru vottur þess, hvað
þjoðir geta orðið þegar þær frjálslega mega skapast á eðlilegan hátí, án þess
liið ónáthírlega einvald leggist á þær með þunga si'nuin og myrði þær and-
lega og afskræini. Pað kann nií vel að vera að þeiin, sein kalla sig lýðrl-
kisinenn og lýðholla (demokr'ótonum) líki ei þessi skoðan, en vjer eruin þá
hræddir uin að það komi af því, sein herra Repp segir: (<að þeir hata meira
Jiöfðingjana enn þeir elska frelsið,1*