Norðurfari - 01.01.1849, Side 115

FHELSI3 HREIFINGARNAR.
117
Jiegar þetta álit fór a5 verða almennt á þinginn, og styrktist
alltaf dag frá degi þegar menn sáu svikaaSferð keisaraættarinnar
moti Ungverjum og Vínarmónnum, gat hið gamla ráðaneyti rikis-
forstjórans ei haldið sjer lengi, og Austurríkismaðurinn Schmerling
sagði 15. December af sjer með þeim ásetningi að gera sitt til
í þingsalnum að ekkert yrði úr þýzku einingunni ef ei Habs-
borgarætt mætti njóta alls góðs af henni. Ríkisforstjórinn tók þá
Hinrik barón v. Gagern til forseta í nýju ráðaneyti, og 16.
December las hann upp á þinginu boðunarbrjef sitt, sem var þess
efnis, er vjer nú nýlega gátum, að aðskilja Austurríki frá fiýzkalandi,
en gera Prússland að oddvita þess. Gagern hafði þangað tií
alltaf verið forseti þingsins, og er að vorri hyggju hinn einasti af
þingmönnum, sem i atgjörðum sínum hefur sýnt sannarlegt
stjórnarmanns vit, þó vjer ei viljum segja að hann hafi verið
tímanum vaxinn að öllu, eða sýnt þann kjark, sem hjer þurfti
með til að berja á báðar hendur — Kossuth kemur ei upp nema
á einum stað í senn. En Gagern átti líka við örðugleika að ber-
jast þar sem á aðra hönd voru slægvitrir Jesúmenn úr Austur-
ríki, sem engm brögð eða svik spöruðu til að ónýta hið mikla
verk fyrir þeim, sem með einlægni vildu vinna að því, og á hinn
bóginn skamsýnir ofsamenn og Frakka apar, sem af blindu hatri
til Prússa konungs, af því hann var konungur, heldur vildu láta
föðurland sitt vera um aldur aðskilið og sundrað af smásmug-
legum hjeraðsríg, og verða svo að bráð FrÖKkum, Rússum og
hinni þjóleiðu Habsborgar ætt, sem öllu hefur orðið til meins er hún
hefur komið nærri, enn að styðja að því að menn gætu brúkað ríkasta
konung i landinu til að sameina það, og svo á eptir eins og menn
gæta þess, að hann aldrei gæti vanbrúkað ríki sitt.
Mesti hlutur Italíu var eins og útdauður siðan Radetzky og
Neapels konungur voru búnir að buga upprcisnirnar norðan til og
sunan til á henni — en því betur bar líka á lifinu í miðbiki
landsins. I Toscana varð þó ei svo bráðlega mikið úr hreifingon-
um, því þar ríkti skynsamur og góður maður, Leopold stórher-
togi, sem alltaf hafði verið fús til að láta undan i tíma og á marga
vegu sýnt að honum var sannarlega annt um veiliðan lands síns,
en ei að eins um sjálfan sig og efiingu rikis ættar sinnar. fietta
er því undarlegra um Leopold, sem hann þó cr af hinni heimsku
og illviljuðu ætt, sem enn drottnar í Austurriki, og vanalega
hefur gætt þess að láta alla frændur sína á ítaliu og annarstaðar
fylgja sömu reglum sem hún. En þó er það satt, og Leopold
fór æfinlega meir eptir því, sem hann sjálfur aleit golt, enn því,
sem stjórnin í Vínarborg vildi, og var hinn fyrsti af höfðingjum
á Italíu, sem fylgdi dæmi Píusar þegar hann byrjaði að endur-
bæta sljórnarskipanina. En því betur sem hann hjelt áfram, því
verr gerði páfinn það, og yðraðist alltaf meir og meir eptir þvf,
sem hann hafði gjört. lllir óviðkomandi ráðgjafjar og Jesúmenn
smeigðu sjer inn hjá honum og löldu honum trú um að kyrkjunni