Norðurfari - 01.01.1849, Blaðsíða 45

FHELSI8 HREIFINGARNAR.
47
skipti öngu öðru brejia í þessu landi gagnstæðunnar enn lögun
bágindanna, að á eptir hinum iskalda vetri kemur brennandi sumar,
á eptir þurknum vatnatlóð, á eptir villudýronum, sem um vetur
eru að læðast utan um kofa þeirra, hið öþolandi mýbit á sum-
rum; — hver sem lítur á allt þetta í einu og ótal annað, sem
hjer ei þarf að geta: hann skilur þetta þunglyndi, þessa starandi,
drungalegu áhyggju, sem einkennir allar mongólskar þjóðir, þessa
föstu, liflausu, tilteknu reglu í lifnaði og hugsan, sem auðkcnnir
þær meðal þeirra, sem lengra eru komnar áleiðis og betri kjörum
eiga að sæta', -^- þessa löngun eptir frjálsari tilveru, setn þó ei
opt verður að verki, rg að eins þa sjaldan sem aflið brýzt út, og
hún kernur af stað hinum eyðandi leiðangrum þjóða, sem þá vaða
yíir heilar heimsálfur.”
Svona er Mongóla kyn og lönd þess, og lík því hefur einnig
framkoma þeirra í veraldorsögunni verið; hún hefur æfinlcga verið
eyðandi og deyðandi, en aldrei frjófsöm og lífgandi. Frá því Atli
Húna konungur-* fyrst fór að austan, og varð höfundur að hinum
miklu þjóðflutningum, sem síðan riðu Rómaríki að fullu — frá
því hafa mongólskar þjóðir á ymsum tímum risið upp, farið yfir
mikin hluta heims eins og logi yfir akur og eytt öllu áleiðsinni;
og herkonungar þeirra hafa æfinlega, eins og þessi hinn fyrsti
foringi þeirra, kallað sig “svipu drottins”, og þóttst vcra sendir til
að aga mannkynið, niðurlægja það og eyða því. En miklir og
voldugir voru líka þessir sigurvegendur; þeir runnu áfram eins og
fljót í vexti, óstöðvandi í rás sinni, og rifu með sjer allt sem
fyrir varð. Temúddzin var ekki nema 18 vetra þcgar hann vakti
þjóð sína frá dauðum og braut undir sig Kínaveldi; en síðan sat
hann í tjaldi sínu og sendi þaðan skipunarorð til austurs og
vesutrs — frá Kínlandi til Póllands. Hver hefur nokkurn tíma
ráðið meiru? — En þetta gctur hið dapra lunderni þegar það í
örvinglan varpar af sjer fjötronum, sem kúga andann; djúpt og
þungt fyrir eins og hafið heldur það áfram stefnu sinni hvað sem
fyrir verður, og ekkert stendst því heldur enn ólgu flóði. Og
sigurfarir Mongóla hafa heldur öngu verið líkari ennþví; tilgangur
þeirra sást áldrei að vera annar enn cyðileggingin, og af ógna
ríki Dzengis-Khans og Tamerlans urðu ei eptir nema vegsummerki
hennar og rústir einar; þeir gátu rifiö niður cnn ei byggt upp; þeir
gátu slegið grasið í múga, en aldrei gróðursett af eigin stofni
þá frjófgandi jurt, sem hjeldi áfram að spretta án þess ad breyta
eðli sínu. Jiegar hinn fyrsti jötna kraptur þraut hjaðnaði allt
niður aptur, og þær leyfar af kyni þeirra, sem urðu eptir í annar-
legu landi sem merki um hið mikla flóð, samlöðuðust gjörsamlcga
nýrri menntan og tóku upp siðu annars kyns, svo þeir misstu með
* Hjer em ineintir Kínverjar og Japansinenn, en ei Tyrkjar eða Magyarar,
Sein að öllu hafa ind-evropeiska inenntan.
Hvort þessi játtila sje hinn sami sem Atli Buðla son 1 Eddn kviðonum,
er mjög efasaint — en vjer hölduin þó nafninu.