Uppeldi og menntun - 01.01.2001, Blaðsíða 21

GUÐNÝ GUÐ
ORNSDOTTIR
En hvað með grunnskólann? Dóra, háttsettur stjómandi í menntakerfinu, lýsir því
hvernig valdið yfir gmnnskólunum færðist fyrst frá menntamálaráðuneyti til sveitarfé-
laga og hvernig hún sér fyrir sér eftirlit og mat á því sem gert er:
Ég held að námsferlið fari að skipta miklu meira máli, heldur en inntakið . . .
Námskráin verður ekki lengi svona, í staðinn koma líklega skýr viðmið um hvað nem-
andi á að kunna á tilteknum tímum ... og einhvers konar mælitæki til þess að mæla,
ekki bara próf heldur líka mat á hvernig þau em í samskiptum, í teymisvinnu, hvernig
þeim líður og fleira ... það er verið að þróa ný mælitæki á framfarir, á þroska og lærdóm
... En útfærslan á nýju námskránni er í þessa átt . . . markmiðin em núna meira svona
mælanleg ... svona „kriterion oriented"
... Nú er konúð tvennt sem eykur líkurnar á því að nýja námskráin komist í fram-
kvæmd; ábyrgari stjórnun, skólastjórinn veit nú að hann ber ábyrgð á skólanámskrá, og
hitt er eftirlitið . . . Foreldrar em með sterkara eftirlit en nokkm sinni fyrr ... nálægðin
við sveitarfélögin, þjóðfélagsbreytingarnar, hnattvæðingin, samskiptatæknin ... aukn-
ar kröfur neytenda.
Dóra hefur meðtekið orðræðuna um árangur og skilvirkni en vill eins og Beta hafa
markviss áhrif á þróun hennar. Sem jafnréttissinnuð fagmanneskja vill hún breyta henni
þannig að áherslur verði meira á námsferlið og að fleira verði skilgreint sem árangur en
þekking á samræmdum, hefðbundnum prófum. Þá vill hún meira fé í stjórnun. Hún
segir unnið markvisst að auknu sjálfstæði skólanna:
Margir skólastjórar eru ráðvilltir vegna þessara brei/tinga. Þeir eru komnir með fjár-
Imgslegt sjálfstæði og fjárhagslega ábyrgð,fá ramma sem þeir verða að standast. Þetta er
óhemjumikil breyting .. . Helst hefði átt að koma aukinn stjórnunarkvóti áður en fjár-
hagslega sjálfstæðið fékkst, en nú er verið að aukafé í stjómun.
Fyrir gmnnskólastjóra er líklegt að áherslurnar á árangur og skilvirkni séu nokkuð
í andstöðu við almennt uppeldishlutverk gmnnskólans, það að stuðla að alhliða þroska
og jafnrétti til náms eins og segir í gmnnskólalögum. Ætla má að síðamefndu markmið-
in samræmist sjónarmiðum kennara og væntingum til kvenstjórnenda á þessu skóla-
stigi.
Frásagnir skólastjóranna benda til að þeir fagni áherslunum á árangursstjórnun að
sumu leyti en séu óánægðir með annað. Fríðu finnst breytingarnar spennandi á vissan
hátt, vinnuálag hafi jafnframt aukist mjög og yfirvöld séu markvisst að breyta skólastjór-
um og hvernig þeir staðsetja sig. Þeir eigi að hætta að samsama sig kennurum og líta á
sig sem stjórnendur hinum megin við borðið:
Hlutverk skólastjórans er að breytastfrá því að vera kennari í leiðtogahlutverki yfir í að
verða alvöru stjórnandi... Það hafa orðið mjög miklar breytingar frá þvíég tók til starfa
. . . mikið af mjjum verksviðum . . . skýrslur og greinargerðir, bréfaskriftir . .. og skýr
krafa um framtíðaráætlanir ... Mérfinnst þetta mjög spennandi, en maður er auðvitað
voðalega hræddur við þetta aukna vinnuálag, mannifinnst maður alveg vera að drukkna
... Já viðfáum spennandi námskcið ... alveg nýr andi. Hérna áður fyrr hélt Kennara-
háskólinn námskeiðin og það var alltaf þessi kennsla eða uppeldisfræði í tilbúningi. Nú
19