Uppeldi og menntun - 01.01.2001, Side 160

STARFSAÐFERÐIR OG SANNFÆRING LEIKSKÓLAKENNARA
Samhengi
Niðurstöður rannsóknarinnar leiða í Ijós að mismunandi samhengi mótar starf
leikskólakennaranna. Þetta mismunandi samhengi, menningarbundið og menntun-
arlegt og menning leikskólanna eru samtvinnuð og hafa víxlverkandi áhrif hvert á
annað og á starfið sem fram fer í leikskólunum (mynd 2).
Menning leikskólanna sem Helga og Kristín vinna í hefur mótandi áhrif á vinnu
þeirra og skýrir að hluta til muninn á starfsháttum þeirra og sannfæringu. Báðir
skólar hafa einkenni samfélags þar sem starfsfólkið er bundið traustum böndum
sem byggist á sameiginlegu gildismati og sannfæringu (Deal og Kennedy, 1983;
Sergiovanni, 1994). Aðferðir og sannfæring Helgu og Kristínar eru í samræmi við
markmið og hugmyndafræði leikskóla þeirra. Menning leikskólanna tveggja er
nokkuð ólík. Vatnaborg, sem Helga vinnur í, er einn af eldri leikskólum borgarinnar
og þar er mikið af reyndu starfsfólki sem leggur upp úr sjálfstæði í starfi. Fjallaborg
er hins vegar tiltölulega nýr leikskóli og er starfsfólkið almennt yngra en í Vatna-
borg. Starfsemi leikskólans er enn í mótun. Húsnæði leikskólanna er einnig um
margt ólíkt. í Vatnaborg er gengið inn í hverja deild fyrir sig en í Fjallaborg er geng-
ið inn í sameiginlegt anddyri og fataklefa og inn á deildirnar frá sameiginlegu rými
sem nýtt er af öllum deildum.
Með menntunarlegu samhengi er átt við menntastefnu og liugmyndafræði ís-
lenskra leikskóla sem birtist í Lögum um leikskóla (nr. 78/1994), Aðalnámskrá leik-
skóla (Menntamálaráðuneytið, 1999) og stefnu Félags íslenskra leikskólakennara
(Félag íslenskra leikskólakennara, 2000). Einnig menntun leikskólakennara og þróun
íslenska leikskólans. Með menningarbundnu samhengi er átt við undirliggjandi við-
horf til barna og uppeldis í íslensku þjóðfélagi eins og þau birtast í rannsóknarnið-
urstöðum um íslensk börn og uppeldi, viðhorfakönnunum, mannfræðirannsóknum
og orðræðu um börn og barnauppeldi í blaðaskrifum almennings og stjórnmála-
manna. Ætla má að menntunarlegt og menningarbundið samhengi skýri sameigin-
lega sýn Helgu og Kristínar á ýmsa grundvallarþætti leikskólastarfs.
Sannfæring og hugmyndafræði Helgu og Kristínar er í samræmi við Lög um
leikskóla, Aðalnámskrá og stefnumörkun Félags íslenskra leikskólakennara. Leikur
og óformlegt nám einkennir starf þeirra. f samræmi við íslenska leikskólahefð lögðu
báðir leikskólakennararnir einnig áherslu á holla, næringarríka fæðu og útiveru. fs-
lenskir leikskólar voru upphaflega hugsaðir sem athvarf fyrir fátæk börn og var
meginmarkmiðið að veita börnum hlýju og sjá til þess að þau fengju holla næringu
og hreinlæti (Guðmundur M. Þorláksson, 1974). Leikskólarnir voru frá upphafi und-
ir áhrifum frá Norðurlöndunum þar sem fyrstu leikskólakennararnir voru menntað-
ir. Þar byggja leikskólarnir á sterkri hefð frá Fröbel (Haug, 1993; Félag íslenskra leik-
skólakennara, 2000). Einnig gætti áhrifa frá bresku útiloftsskólunum, þar sem mikil
áhersla var lögð á næringu, heilsu og útivist (Valborg Sigurðardóttir, 1999). Frá upp-
hafi hefur leikskólakennaramenntunin einnig haft veruleg áhrif á leikskólastarf, en
eins og fram kemur í skrifum Valborgar Sigurðardóttur, voru kenningar Gesell ríkj-
andi í upphafi (Valborg Sigurðardóttir, 1998).
Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að Helgu og Kristínu er ofarlega í huga að
158