Hlín - 01.01.1951, Side 107
Hlin
105
Nokkur orð um bóklestur.
Það er sagt að íslendingar sjeu bókhneigð þjóð, og það
er óefað rjett. Auðvitað á það ekki við um alla, en þegar
litið er á heildina, er augljóst, að á öllum tímabilum Is-
landssögunnar, hefur listhneigð og andleg orka þjóðar-
innar beinst mest að bóklegri iðju — að yrkja og semja
bækur, og að hlýða skáldskap, lesa bækur og meta þær.
Á það hefur að vísu oft verið bent, að þessi einhæfni
íslenskrar listar, hafi blátt áfram stafað af því, að orðsins
list liafi verið hin eina listgrein, sem þessi litla, fátæka
þjóð, í afskektu og harðbýlu landi, hafi haft aðstöðu til að
iðka, þar til nú á síðustu áratugum. — Þessu verður sjálf-
sagt ekki á móti mælt, og víst er urn það, að með öllum
kynslóðum hafa vafalaust einhverjir verið uppi, sem
gæddir voru listhneigð og hæfni á ýmsum öðrum sviðum:
Drátthagir menn eða oddhagir, sem vel hefðu mátt verða
hlutgengir við málaralist eða mótun, ef þeir hefðu þekt
slíkt og lært. Frábærir söngmenn, sem aldrei gátu komist
lengra en að verða rómaðir kvæðamenn, og að syngja fyrir
við messur og við mannfagnað. — Áreiðanlega hefur það
fólk, sem samdi fegurstu þjóðlögin okkar, verið gætt skap-
andi músíkgáfu, og þannig mætti lengi telja. — Til dæmis
má gera ráð fyrir, að bestu garðhleðslumennirnir og smið-
irnir, sem hjer voru uppi fyrrum, hefðu getað orðið dug-
andi verkfræðingar og byggingameistarar.
Það er nú svo, að margt er þannig lagað, að engir hæfi-
leikar, engin snilligáfa, getur skynjað það eða upplýst,
nema aðstaða sje til að læra það.
Bólu-Hjálmar var einu sinni beðinn að þýða latneskt
kvæði, en hann hafði aldrei lært latínu, og því varð prest-
urinn að snúa textanum fyrst í óbundið íslenskt mál. —
Svo var nú það, og efaðist þó víst enginn um gáfur Hjálm-
ars.