Hlín - 01.01.1951, Blaðsíða 110

Í08
Hlin
sína! — Það er alkunnugt, hve ágæt skemtun er að því að
hlýða á góðan upplesara, og hvílík hugsvölun hefur fólk-
inu oft verið að því, að mega um stund njóta slíkrar
skemtunar, ef til vill í hrörlegri og illa lýstri baðstofu,
þegar stórhríðin buldi á þakinu, ef til vill í fátækt og hall-
æri, þegar skorturinn beið ógnandi við dyrnar. Jafnvel
við slíkar aðstæður, hefur stundum verið hægt að gleyma
hinu mótdræga, dimma og kalda ,og berast á vængjum
hugans yfir takmörk rúms og tíma inn á fjarlæg æfintýra-
lönd.
Á meðan liagar hendur — hlýja vinna ull,
er baðstofan auðug — með æfintýragull.
Þannig yrkir Hulda í fallegu smákvæði um kvöldvök-
una. — Það var þetta æfintýragull, sem íslenska vakan átti
svo furðu mikið af í allri sinni fátækt og einangrun. — Að
vísu gat fátæktin stundum verið svo mikil, að alls ekkert
væri til að lesa, eða þá að óblíð lífsbarátta hefði sett slíka
brynju á hugi húsbændanna, að fólkinu væri bannað að
lesa sjer til dægradvalar. Þesskonar sögur hafa sjálfsagt
margar gerst, þó flestar sjeu nú liðnar og gleymdar.
Yfirleitt tók hin bókþyrsta, en bókasnauða alþýða flestu
lestrarefni fegins hendi. Það var engin furða, þó oft væri
farið með sömu söguna eða rímuna vetur eftir vetur, eng-
in furðu, þó hversdagslegar rímur eða fáránlegar riddara-
sögur væru vel þegnar til að eyða deyfð og þögn hins langa
vetrar, enda hefur líklega fátt af slíku tagi verið ljelegra
en ýmiskonar reifarar, sem margir sækjast eftir nú á dög-
um, þó völ sje á nógu af góðum bókum. — Hitt finst mjer
miklu furðulegra, hvað alþýða manna var fljót að finna
og meta það sem best var gert af þeim skáldskap, er henni
barst í hendur.
Nú er kvöldvakan mjög að leggjast niður í því formi,
sem áður var. Það er mikið gefið út af bókum á íslandi og
mikið lesið, en tímarnir eru breyttir. — Rímnakveðskap-
urinn er fyrir löngu úr sögunni, enda höfum við, nútíma-