Hlín - 01.01.1951, Qupperneq 108

106
Hlin
En hvað sem öllum þessum bollaleggingum líður, er
það víst, að með okkar litlu þjóð hefur náðst ótrúlega
mikill árangur á sviði þeirrar listar, sem hjer hefur alla
stund verið lögð mest rækt við — skáldskapar- og bók-
mentalist. — E£ til vill hefur hvergi verið ort eins mikið
tiltölulega og á íslandi, einkum ef litið er á hið rímaða
mál. Margir hafa fyrst og fremst kveðið sjer til hugar-
liægðar, og enginn getur giskað á, hversu mikið af þess-
háttar skáldskap er óskráð. Vera má, að þannig hafi ýmis-
legt verðmætt gleymst og glatast með öllu. Hinsvegar er
langt frá því, að alt sje mikils virði, sem haldið hefur ver-
ið til haga, nje heldur alt það, sem nú er gefið út á prenti.
— En almenningur hefur oft verið furðu skygn á að greina
hismið frá kjarnanum. — Það jrurfti engan bókmenta-
fræðing til að kenna íslendingum að meta Njálu, eða til
að finna það að Passíusálmana bæri himingnæfandi hátt
yfir annan sálmaskáldskap 17. aldar, eða til að skapa skáld-
sögum Jóns Thoroddsen og ljóðum Jónasar Hallgríms-
sonar, Matthíasar eða Þorsteins þeirra fyrstu vinsældir.
Þegar Davíð Stefánsson birti fimm smákvæði í tímariti
einu fyrir meira en þrjátíu árum, vöktu joau strax athygli.
Menn fundu, að þar var slegið á nýjan, óvenju hreinan
streng. En vitanlega staðfestu ritdómar lærðra gagnrýn-
enda dóm almennings á skáldskap þessara öndvegishöf-
unda. — Það var líka íslensk aljoýða, sem gerði Sigurð
Breiðfjörð að hinum ókrýnda konungi rímnaskáldanna,
þó hún bæri ekki gæfu til að greiða honum kvæðalaunin
að sama skapi.
Jeg hef oft furðað mig á þessu, af því jeg veit, að mjög
margir eru ekkert sjerlega bókhneigðir, sumir jafnvel al-
veg frábitnir lestri, en svona er Joað nú samt. Þrátt fyrir
áhugaleysi margra fyrir slíkum hlutum, kemur Joað altaf í
Ijós, að hjer hefur altaf lifað hinn forni andi frá þeim
tímum, þegar gullaldarbókmentir okkar urðu til. Þess-
um anda hefur engin kúgun, engin örbirgð, engin þján-