Skírnir - 01.01.1974, Qupperneq 66

64
HÖRÐUR ÁGÚSTSSON
SKÍRNIR
eru ásar og staflægjur er styðja og samanhalda bæði röftum og veggþiljum
kirkjunnar. Þeir merkja forráðsmenn þá er settir eru til stjórnar og til efl-
ingar kristninnar svo sem ábótar yfir munkum eða höfðingjar yfir lýð. Þver-
tré er skorða staflægjur og upphalda þeim trjám/dvergum er ása styðja,
merkja þá menn í kristninni er sætta veraldar höfðingja í ráðum sxnum, en
þeir efla munklíf og helga staði með auðæfum. Klukkur merkja kennimenn þá
er fagurt hljóð gera fyrir guði og mönnum í bænum sínum og kenningum.
Krossar og róður merkja meinlætismenn þá er bera pínslarmark Krists á lík-
am sínum, þá er þeir meiða sig í föstum og í vökum.
Hér lýkur fyrri áfanga. I næstu lotu er kirkjuhúsinu líkt við
manninn sjálfan: „En svo sem vér segjum kirkju merkja allan
kristinn lýð, svo má hún og merkja sérhvern kristinn mann.“ Farið
er aftur yfir sömu byggingarhluta og áður og þeir settir í nýtt tákn-
legt samhengi. Að lokum er minnst á garð umhverfis kirkju og gröft
í kirkjugarði. Á það er ekki minnst í fyrri áfanga. Annað í upphafi
seinni lotu, sem ekki er nefnt áður: Talað er um að sérhver maður
skuli smíða sér andlega kirkju í sér „eigi úr trjám né steinum heldur
úr góðum verkum“.2
III
Fyrstur norskra fræðimanna, svo mér sé kunnugt um, hefur
Lorentz Dietrichson rætt um kirkjudagspredikun út frá byggingar-
sögulegu sjónarmiði. I hinu umfangsmikla undirstöðuverki „De
norske stavkirker“ segir hann:
Inden vi gaar videre, turde det her være paa rette sted at indskyde en be-
merkning om det eneste skriftlige dokument fra Norges middelalder, hvori
stavkirkekonstruktionen noget udfprligere omtales. Det er i en homilie til
kirkeindvielsesfesten - „in dedicatione templi sermo“ - i den gamle, af C. R.
Unger udgivne „Norsk homiliebog", der ligesom lokaliserer den symholik, der
af geistligheden indlagdes i den kristne kirkebygning, idet den tager stav-
kirken til udgangspunkt, et vidnesbyrd om, at stavkirkerne maa have været
den almindeligste kirkeform i Norge omkring aar 1200.3
Síðan rekur hann í stuttu máli efni predikunarinnar og nefnir
alla byggingarliði, sem þar koma fyrir. I svigum fyrir aftan forn-
norræna heitið setur hann til skýringar danskt orð. Við orðið
ræfur setur hann „sperretag“. Þessa skýringu tel ég ranga, sem
nánar verður að vikið. Að öðru leyti reynir Dietrichson ekki að
gera sér grein fyrir hvers konar stafkirkjugerð hómilían lýsir.