Skírnir - 01.01.1974, Page 152

146
ÓLAFUR JÓNSSON
SKÍRNIR
Vinduer er der nu To, som ikke mere kan se alt det, Solen er staaet op for at
lyse paa og vise frem, vække og varme. To, som intet mer kan se, ja, som om
kort eller længe skal lukke deres 0jne, uden at de har været aabne paany
forinden; - og den ene er hendes Fader. Der lpber runde og rigelige Taarer
nedover Ludovikas runde og fyldige, rpdmossede Kinder. Hun samler dem i
Mundvigen; smager paa dem. De er salte (18-19).10
Eru það ekki einkum síðustu orðin þrjú: þau eru sölt, sem gera
Lúðvíku svo verulega í bókinni, fyrir okkur á meðan við lesum,
þessa góðu stúlku, feitlagna, líklega heldur ófríða þótt hún sé
myndarleg. Hún giftist áreiðanlega ekki á meðan foreldrar hennar
eru á lífi. Enda er hún skjólið og skjöldurinn þeirra í Blindhúsum.
Sagan gerist í litlu sjávarþorpi, sem vel gæti heitið Vopnafjörð-
ur fyrir mér, kannski um aldamót eða svo, en í öllu falli fyrir nú-
tíma. Ekki er lýst í sögunni nema einföldustu dráttum í landafræði
þorpsins, frekar en að sínu leyti sjálfu húsi hinna blindu; maður
fær þá hugmynd að húsið standi í útjaðri þess, en í því miðju
verslunarhús, búð og pakkhús; þorpið er lítið, skammt að komast
út fyrir það og úr augsýn; vogskorin klettótt strönd; skammt upp til
dala þar sem þeir hjuggu forðum, Sigurbjörn og Hjörtur.
Það sem gerist í Blindhúsum, það gerist innra með þeim. Þeir
eru að sínu leyti ansi ólíkir menn, Sigurbjörn og Hjörtur gullsmið-
ur: kannski mætti skoða þá sem fulltrúa tveggja öndverðra mann-
gerða sem miklu víðar koma við sögur hjá Gunnari Gunnarssyni,
hversdagsmaður og listamaður, hóndi og skáld, landnámsmaður og
víkingur . . . Þeir kunna að eiga einhverja sína líka tam. í Kirkj-
unni á fjallinu, hvernig sem afstöðu bókanna til efniviðar og fyrir-
mynda veruleikans annars er háttað, þar eða hér. En fyrst og
fremst eru þeir rauntrúir einstaklingar, menn í sögu, látnir uppi í
raunhæfum efnisatriðum og frásagnaraðferð hennar. Það er annars
eftirtektarvert í svo stuttri sögu hversu oft Sigurbjörn er séður utan
frá, líkt og í upphafi sögunnar, og lýst eins og mynd, ímynd festu
og traustleika. Hjörtur auðkennist hins vegar af fljótlyndi sínu og
örum geðbrigðum, fer sínu fram út um þorp þrátt fyrir blinduna
meðan Sigurbjörn situr heima. Lýsing hans er öll að innan; hann
verður aldrei „tákn“. Sagan skiptir sér á milli þeirra og beggja
dæmi gerir hana heila.
Og það er ljóst að báðir eiga þeir við erfiðleika, vanda að etja